پایان نامه بررسي رابطه بین کیفیت سود و هزینه سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با تاکید بر عدم تقارن اطلاعاتی
فهرست محتوا
چکیده
طبق مفهوم سودمندی تصمیم ارائه کیفیت سود مورد علاقه کسانی است که از گزارشهای مالی برای تصمیم گیریهای سرمایه استفاده میکنند. و در این راستا موضوع هزینه سرمایه یکی از مهمترین ابعاد شرکت میباشد که در تحقیقات اخیر مورد تاکید قرار گرفته است. هدف این پژوهش بررسی اثر مستقیم و غیرمستقیم (باحضور متغیر میانجی عدم تقارن اطلاعاتی) کیفیت سود بر هزینه سرمایه است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی بوده و از بعد روش شناسی از نوع تحقیقات همبستگی میباشد. جامعه آماری تحقیق، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تهران طی سالهای 1386- 1390 میباشد که با روش حذف سیستماتیک، 119 شرکت در نمونه آماری این تحقیق قرار گرفتهاند. در این پژوهش کیفیت سود بر اساس مدل تعدیل شده دچو و دیچو (2002)، عدم تقارن اطلاعاتی بوسیله شکاف نسبی قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش و نیز هزینه سرمایه از طریق تقسیم سود خالص به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام محاسبه میشود.
برای آزمون فرضیهها از مدل رگرسیون چند متغیره بر اساس دادههای تلفیقی استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بین کیفیت سود و هزینه سرمایه رابطه منفی وجود دارد. ولی بین کیفیت سود و عدم تقارن اطلاعاتی رابطهای مشاهده نگردید. از طرف دیگر بین عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه سرمایه نیز رابطهای مشاهده نشد. و در نهایت نقش عدم تقارن اطلاعاتی به عنوان متغیر میانجی در رابطه بین کیفیت سود و هزینه سرمایه، بر اساس نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره مورد تأیید قرار نگرفت.
واژگان کلیدی: کیفیت سود، عدم تقارن اطلاعاتی، هزینه سرمایه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
- فصل اول: کلیات پژوهش…. 1
- 1-1. مقدمه. 2
- 1-2. بیان مساله. 2
- 1-3. اهمیت پژوهش…. 5
- 1-4. فرضیه های تحقیق.. 7
- 1-4-1. فرضیه اول. 7
- 1-4-2. فرضیه دوم. 8
- 1-4-3. فرضیه سوم. 9
- 1-4-4. فرضیه چهارم. 9
- 1-5.تبیین متغیرهای تحقیق.. 10
- 1-6.جامعه و نمونه آماری.. 11
- 1-7.روش تحقیق و ابزار گرداوری داده ها 11
- 1-8.روش تجزیه و تحلیل داده ها 12
- 1-9.تعریف واژگان تخصصی.. 12
- 1-10.اهداف تحقیق.. 13
- 1-11.ساختار کلی تحقیق.. 13
- 1-12.خلاصه فصل.. 14
- فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش…. 15
- 2-1. مقدمه. 16
- 2-2. کیفیت سود. 17
- 2-2-1. مفهوم کیفیت سود. 17
- 2-2-2. اهمیت ارزیابی کیفیت سود. 19
- 2-2-3. معیارهای اندازه گیری کیفیت سود. 20
- 2-2-4. عناصر کیفیت سود. 28
- 2-2-5. مدل های اندازه گیری کیفیت سود. 31
- 2-2-6. پیامدهای اقتصادی کیفیت سود. 37
- 2-3. هزینه سرمایه. 38
- 2-3-1. مفهوم هزینه سرمایه. 38
- 2-3-2. اهمیت هزینه سرمایه. 39
- 2-3-3. اجزای تشکیل دهنده هزینه سرمایه. 39
- 2-3-4. میانگین موزون هزینه سرمایه. 41
- 2-3-5. مدلهای هزینه سرمایه. 41
- 2-3-6. ساختار سرمایه. 43
- 2-3-7. نظریههای ساختار سرمایه. 47
- 2-4. ارتباط کیفیت سود با هزینه سرمایه. 50
- 2-5.عدم تقارن اطلاعاتی.. 50
- 2-5-1. مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی و اهمیت ان. 50
- 2-5-2. اهمیت اطلاعات در بازار سهام. 55
- 2-5-3. عدم تقارن اطلاعاتی و کیفیت افشای اطلاعات… 56
- 2-5-4. عدم تقارن اطلاعات، نقد شوندگی، و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام. 58
- 2-5-5. عوامل موثر بر عدم تقارن اطلاعاتی.. 60
- 2-6. ارتباطات بین کیفیت سود، عدم تقارن اطلاعات و هزینه سرمایه. 63
- 2-7. پیشینه تحقیق.. 65
- 2-7-1. تحقیقات خارجی.. 65
- 2-7-2. تحقیقات داخلی.. 70
- 2-8. خلاصه فصل.. 74
- فصل سوم: روش پژوهش…. 75
- 3-1. مقدمه. 76
- 3-2. روش انجام پژوهش و روش گردآوری دادهها 76
- 3-3. جامعه و نمونه آماری.. 77
- 3-4. روش تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها 78
- 3-4-1. ضریب تعیین و ضریب تعیین تصحیح شده. 79
- 3-4-2. ضریب همبستگی.. 80
- 3-4-3. آزمون معنادار بودن در الگوی رگرسیون. 80
- 3-4-4. تعیین صحت مدل رگرسیون و بررسی تاثیر مدل ارائه شده. 82
- 3-5. بررسی نرمال یا غیر نرمال بودن داده های تحقیق.. 82
- 3-6.مدل های رگرسیونی داده های تلفیقی.. 82
- 3-6-1.انتخاب نوع مدل. 83
- 3-6-2.آزمون مانایی متغیرهای پژوهش…. 83
- 3-6-3.آزمون ناهمسانی واریانس…. 84
- 3-6-4.آزمون خودهمبستگی.. 84
- 3-7. فرضیههای پژوهش…. 84
- 3-7-1. فرضیه اول. 85
- 3-7-2. فرضیه دوم. 86
- 3-7-3. فرضیه سوم. 86
- 3-7-4. فرضیه چهارم. 87
- 3-8 . مراحل بررسی وجود تاثیر میانجی.. 87
- 3-8. تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش…. 90
- 3-8-1. اندازه گیری کیفیت سود. 90
- 3-8-2. اندازه گیری عدم تقارن اطلاعاتی.. 92
- 3-8-3. هزینه سرمایه(CofE) 92
- 3- 9. مدل های مورد استفاده برای آزمون فرضیه ها 93
- 3-10.خلاصه فصل.. 94
- فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده-های پژوهش…. 95
- 4-1. مقدمه. 96
- 4-2. یافته های توصیفی.. 97
- 4-3. همبستگی بین متغیرهای پژوهش…. 99
- 4-4. بررسی مانایی متغیرهای پژوهش…. 101
- 4-5. آزمون فرضیه های پژوهش: 101
- 4-5-1. انتخاب الگوی مناسب برای مدل رگرسیون: 101
- 4-5-2. آزمون فرضیه ها 103
- 4-6.خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها 111
- 4-7.خلاصه فصل.. 112
- فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادهای پژوهش…. 114
- 5-1. مقدمه. 115
- 5-2. تفسیر نتایج آزمون فرضیهها 115
- 5-2-1. تفسیر نتایج آزمون فرضیه اول : 115
- 5-2-2. تفسیر نتایج آزمون فرضیه دوم : 117
- 5-2-3. تفسیر نتایج آزمون فرضیه سوم: 118
- 5-2-4. تفسیر نتایج آزمون فرضیه چهارم: 119
- 5-3. نتیجه گیری کلی.. 120
- 5-4. پیشنهادات پژوهش…. 121
- 5-4-1. پیشنهادهایی مبتنی بر نتایج پژوهش…. 121
- 5-4-2. پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی.. 122
- 5-5. محدودیت های انجام پژوهش…. 122
- 5-5-1. محدودیت های مربوط به انجام تحقیق.. 123
- 5-5-2. محدودیت های مربوط به تعمیم یافته ها 123
- 5-6. خلاصه فصل.. 124
- پیوست ها 125
- منابع و ماخذ. 132
- الف. منابع فارسی.. 132
- ب. منابع انگلیسی.. 138
- Abstract a
-
فصل اول کلیات مطلب
1-1. مقدمه
وقتی که سرمایه گذاران وجوه خود را در اختیار یک شرکت قرار میدهند، انتظار کسب بازده از سرمایه گذاری خود را دارند. سرمایه گذاران علاوه بر اینکه با سرمایه گذاری وجوه خود نوعی هزینه فرصت ازدست رفته را متحمل میشوند، همیشه ریسک عدم وصول اصل وجوه خود را تحمل میکنند، و انتظار کسب بازده از سوی انها به این دلیل امری منطقی است. اگر از دیدگاه شرکت سرمایه پذیر به بحث سرمایه گذاری نگاه کنیم، بازده مورد انتظار سرمایه گذاران همان هزینه سرمایه شرکت سرمایه پذیر است (عثمانی، 1381).
کیفیت سود جنبه بسیار مهمی از سود حسابداری را نشان میدهد؛ زیرا سودهای با کیفیت کم میتواند باعث اعطای نادرست اعتبار از سوی اعتبار دهندگان، و نیز تخصیص غیر بهینه منابع به طرحهایی با بازدهی غیر واقعی و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی شود (حقیقت و پناهی، 1390).
هر قدر کیفیت اطلاعات ارائه شده بالاتر باشد، از میزان ابهام در برآورد بازده مورد انتظار کاسته شده و ریسک اطلاعات کاهش خواهد یافت (کردستانی ومجدی، 1386).
با توجه به مطالبی که عنوان شد و نیز اهمیت عدم تقارن اطلاعاتی در حسابداری، در این پژوهش بران شدیم تا ارتباط میان کیفیت سود و هزینه سرمایه را با تاکید بر عدم تقارن اطلاعاتی، بررسی کنیم
1-2. بیان مساله
سود از جمله برترین شاخصهای اندازه گیری فعالیتهای یک واحد ا قتصادی است (دچو و اسچرند، 2004).
هزینهای که شرکتها بابت تأمین مالی از طریق بدهی بلند مدت وحقوق صاحبان سهام متحمل میشوند، هزینه سرمایه گویند. به عبارت دیگر هزینه سرمایه هر شرکت عبارت است از نرخ بازدهی کهان شرکت بایستی نسبت به سرمایه گذاریهایش بدست آورد تا بتواند انتظارات سرمایه گذارانی را که وجوه بلند مدت شرکت را فراهم کردهاند، تأمین کند. به منظور بیشینه کردن ارزش شرکت، باید هزینه همه دادهها کمینه باشد، لذا هرچه هزینه سرمایه کمتر باشد شرکت دارای ارزش بالاتری خواهد بود.
سود به عنوان یکی از مهمترین شاخصهای ارزیابی عملکرد واحد تجاری در برآورد بازده مورد انتظار دارندگان سهام عادی نقش مهمی دارد و ویژگیهای کیفی سود بر هزینه سرمایه سهام عادی تأثیر دارد. بنابراین سرمایه گذاران با استفاده از اطلاعات مالی شرکتها بازده مورد انتظار خود را برآورد میکنند. در ضمن سرمایه گذاران در مقایسه با سایر شاخصهای عملکرد (از قبیل سود نقدی، جریانهای نقدی و تغییرات سود) اتکای بیشتری بر روی اطلاعات مربوط به سود دارند (بیدیل و همکاران، 1995). بنابراین سود گزارش شده یکی از معیارهای تعیین بازده مورد انتظار سرمایه گذاران است. از نگاه اکثر استفاده کنندگان، سود حسابداری ابزاری است برای اخذ تصمیمات منطقی (ثقفی، 1389).
سودی که در یک دوره مالی تحقق یافته ولی دریافت نشده باشد، کیفیت خوبی ندارد (حقیقت و پناهی، 1390). میتوان گفت سودی با کیفیت است که به وجه نقد نزدیکتر باشد. اقلام تعهدی تفاوت بین سود حسابداری شرکت و جریان نقدیان را نشان میدهد و معمولاً به عنوان شاخص کیفیت سود مورد توجه قرار میگیرد.
کیفیت سود جنبه بسیار مهمی از سود حسابداری را نشان میدهد؛ زیرا سودهای با کیفیت کم میتواند باعث اعطای نادرست اعتبار از سوی اعتبار دهندگان، و نیز تخصیص غیر بهینه منابع به طرحهایی با بازدهی غیر واقعی و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی شود (حقیقت و پناهی، 1390).
هر قدر کیفیت اطلاعات ارائه شده بالاتر باشد، از میزان ابهام در برآورد بازده مورد انتظار کاسته شده و ریسک اطلاعات کاهش خواهد یافت (کردستانی ومجدی، 1386).
کیفیت اطلاعات حسابداری میتواند از عدم تقارن اطلاعاتی کاسته و دارای پیامدهای اقتصادی برای شرکت باشد. (فخاری و تقوی، 1388).
عدم تقارن اطلاعانی به وضعیتی اطلاق میشود که دران یکی از دو طرف مبادله، اطلاعات بیشتری را نسبت به طرف مقابل، در اختیار داشته باشد. این امر به علل مختلف از جمله وجود معاملات و اطلاعات محرمانه، بوقوع میپیوندد. ویلیام اسکات عدم تقارن اطلاعاتی را مزیت اطلاعاتی برخی از طرفهای معامله نسبت به دیگران در یک داد و ستد بازرگانی تعریف میکند (خدامی پور و قدیری، 1389).
شاید بتوان ازدیدگاه فرضیه بازار کارا، دلیل وجود حسابداری را عدم تقارن اطلاعاتی بیان کرد که دران یکی از طرفین مبادله، اطلاعات بیشتری را نسبت به طرف مقابل در اختیار دارد. این امر به علت وجود معاملات و اطلاعات درونی به وجود می اید و تلاش مدیران برای استفاده از اقلام تعهدی برای بهبود سود، عدم تقارن اطلاعاتی را که موجب ایجاد ریسک اطلاعاتی شده، کاهش میدهد. (رحمانی و فلاح نژاد، 1389)
ایزلی و اوهارا (2003) معتقدند که شرکتها میتوانند با استفاده از مقدار، دقت و در کل کیفیت اطلاعات ارائه شده به سرمایه گذاران عدم تقارن اطلاعاتی موجود را تحت تأثیر قرار دهند.
شاید بتوان ازدیدگاه فرضیه بازار کارا، دلیل وجود حسابداری را عدم تقارن اطلاعاتی بیان کرد که دران یکی از طرفین مبادله، اطلاعات بیشتری را نسبت به طرف مقابل در اختیار دارد. این امر به علت وجود معاملات و اطلاعات درونی به وجود می اید (قائمی و وطن پرست، 1384)
باتاچاریا و دیگران (2008) معتقدند که کیفیت بالاتر سود حسابداری، از عدم تقارن اطلاعاتی کاسته و هزینه مربوط به گزینش نامناسب را حول اعلام سود کاهش میدهد.
در راستای تأثیر کیفیت گزارشگری بر ابعاد مختلف شرکت، موضوع هزینه سرمایه یکی از مهمترین ابعاد شرکت میباشد که در تحقیقات اخیر مورد تاکید قرار گرفته است. کیفیت گزارشگری مالی از این جهت با هزینه سرمایه مرتبط است که بر عدم تقارن اطلاعاتی مؤثر است، به گونهای که با کاهش آن میتواند نقشی مهم در کاهش هزینه سرمایه و هزینه بدهی ایفا نماید (فرانسیس و دیگران، 2005).
در این پژوهش نیز به بررسی رابطه بین کیفیت سود، عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میپردازیم در واقع هدف یافتن پاسخی به این سؤال است که “چه رابطهای بین کیفیت سود، عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد؟” که دران کیفیت سود به عنوان متغیر مستقل و هزینه سرمایه شرکت به عنوان متغیر وابسته و عدم تقارن اطلاعاتی به عنوان متغیر میانجی در نظر گرفته میشود، تا گامی در جهت برآوردن نیازها و تسهیل در تصمیم گیری سرمایه گذاران و استفاده کنندگان از اطلاعات مالی برداشته شود.
1-3. اهمیت پژوهش
امروزه نقش بنیادین اطلاعات حسابداری در بازارهای مالی، ارائه مبنایی برای تخصیص سرمایه است از اینرو پیامدها وعوامل مؤثر بر کیفیت اطلاعات حسابداری همواره مورد علاقه سرمایه گذاران، مدیران، قانون گذاران و تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری میباشد. یکی از پیامدهای اساسی مرتبط با کیفیت اطلاعات، عدم تقارن اطلاعاتی است که به برتری اطلاعاتی یکی از طرفین معامله بر دیگری اشاره دارد. وجود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار، پیامدهای جمعی و فردی نامطلوبی نظیر مشارکت حداقلی سرمایه گذاران، هزینههای معاملاتی بالا، بازارهای رقیق و کاهش سود ناشی از معاملات را به همراه خواهد داشت، با توجه به اهمیت مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی، اکنون پذیرفته شده است که بدون ورود عدم تقارن اطلاعاتی در مدلها، تحلیلهای اقتصادی، ناقص میباشد.
. در سالهای اخیر تلاش قابل توجهی در زمینه مطالعه عدم تقارن اطلاعاتی در بازارهای مالی با هدف توضیح ناکامی این بازارها در دستیابی به سطوح مطلوب سرمایه گذاری صورت گرفته است. هر یک از این مطالعات از معیارهای مختلفی برای سنجش عدم تقارن اطلاعاتی استفاده نمودهاند (کاشانی پور و مؤمنی، 1390).
Abstract
Based on the utility of the decision, earnings quality is the favorite of those who use financial reports for decision making of investment. In this regard, the issue of cost of capital is an important aspect that has been emphasized in recent research. This study examines the direct and indirect (presence of mediator information asymmetry) effects of earnings quality on the cost of equity. The goal of this research is application and the type of research methodology is correlation. Thesis statistic publication is companies listed at Tehran Stock Exchange during the years 2007-2011, that 119 companies have been located in the sample, based on the systematic elimination method. In this study earnings quality measured by accruals quality that the measurement of accruals quality, AQ, is based on Dechow and Dichev’s (2002) modified model, information asymmetry measured by relative gap in proposed purchase/sale prices, and cost of equity measured by net income over market value of equity.
To test the hypotheses, we use multiple-variable regression method based on panel data. Results indicate a negative and significant relationship between the earnings quality and the cost of equity. But there is no significant relationship between earnings quality and information asymmetry. On the other hand there is no significant relationship between information asymmetry and the cost of equity. Finally, the role of information asymmetry as a mediator variable in the relationship between earnings quality and the cost of equity based on the result of multiple regressions has not been confirmed.
Keywords: earnings quality, information asymmetry, the cost of equity
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.