پایان نامه بررسي وضعیت موجود و تحليل توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي استان كهگيلويه و بويراحمد
مقدمه:
طرح مسئله
كشورهاي صنعتي غرب كه سالها جلوتر از جهان سوم راه توسعه نامتعادل و بدون توجه با شرايط محيط طبيعي چيزي جز نابودي محيط طبيعي و به دنبال آن نابودي محيط انساني در جوامع ندارد ، حتي اگر كشوري در شرايط عالي توسعه صنعتي باشد ولي در صورت حفاظت نكردن از محيط طبيعي راهي جز سقوط و ضعف ندارد . از آنجائيكه انسان در محيط زندگي مي كند و ناگريز از استفاده از منابع و امكانات محيط طبيعي خود است بنابراين حتي جوامع و مناطق كه اختيار است محيطي خوبي دارند و توانسته اند رابطه خوب و سالمي با محيط خود برقرار كنند ، به توسعه اي متوازن و پويا دست يافتند . در ايران موقعيت جغرافيايي ممتاز . منابع غني طبيعي . شرايط اقليمي خوب و متنوع و جمعيت متناسب با وسعت . فضاي لازم را براي توسعه فراهم نموده است كه در صورت برنامه ريزي صحيح و علمي نگري به جاي سطحي نگري و مصلحت انديشي هاي سنتي و مهمتر از آنها توجه به حفظ محيط مي توان توسعه اي همه جانبه را مشاهده نمود.استان كهگيلويه و بويراحمد با طبيعت سرشار و مناطق كوهستاني دست نخورده مورد مطالعه قرار نگرفته اند .
وجود منطقه اي با اين آب و هوا و زيبايي هاي طبيعي كنار گرم ترين نقاط كشور در نوع خود جالب و قابل تأمل است كه با استفاده بهينه از اين طبيعت زيبا مي توان سرمايه هاي زيادي حتي از كشورهاي حوزه خليج فارس جذب نمود وصنعت گردشگري كه امروزه اقتصادي نامرعي ناميده مي شود مي تواند كمك زيادي به ساكنين دامنه هاي زيبايي زاگرس بنمايند كه عليرغم داشتن اينهمه امكانات و قابليت ها با زندگي مملو از رنج و سختي را تجربه نموده اند. بنابراين با مشكلاتي از قبيل كوهستاني بودن كه خود مانع ايجاد ساختارهاي شبكه هاي ارتباطي شده است كه به نظر نگارنده يكي از مهمترين موانع توسعه منطقه و در بن بست قرار دادن آن مي باشد .عبور شريانهاي آب از قعر دره ها نيز مانع دسترسي ساكنين منطقه به منابع غني آب گرديده با وجود ارااضي حاصلخيز و غني كشاورزي رونق چنداني نيافته است .منابع غني نفت گاز كه حدود 25 درصد صادرات كشور را شامل مي شود تأثير چنداني در توسعه منطقه نداشته است و ديگر قابليت هايي كه مي توانست اين منطقه را در جايگاه مناسب توسعه منطقه اي قرار دهد.
منطقه موردمطالعه به لحاظ شرايط لزوم جهت قرارگرفتن دريك سطح مناسب ازنظرتوسعه يافتگي موقعيت بسيارخوبي را درقياس با مناطق برخورداركشوردارد زآنجاييكه بررسي توسعه يافتگي ورسيدن به آمارو ارقام ازنظررشد سالانه درآمد سرانه سطح سواد وغيره مي تواند جايگاه مناسبي براي آن درنظرگرفت.چون منابع طبيعي وشرايط اقليمي منطقه مورد مطالعه يكي ازشرايط جهت توسعه ازنظرجغرافيايي است.كه مي توان آنرا در بالاترين رتبه امتيازي اقليم وشرايط طبيعي قرارداد .از نظرمنابع زيرزميني هم وجودبيش از25%صادرات صادرات نفت وحجم زيادي منابع گازكشور و منابعي چون فسفات وديگر.مكوهها ودشت هاي منطقه دست نخورده باقي مانده است نيز ميتواندگواه اين توانايي بالقوه باشد. قرار گرفتن دربين چهارمنطقه برخوردارازنظرمنابع وتوسعه يافتگي مثل اصفهان كه يكي قطب هاي رشد كشورواز همه نظربعدازتهران مؤثرترين قطب اقتصادي و سياسي كشورهست با خوزستان باموقعيت استراتژيك وذخايرعظيم نفت گاز و انرژي هيدروليك وكشاورزي باتمام پيشينه فرهنگي وتوانايهاي فراوان مراكز مهم پتروشيمي بندرامام وماهشهر،و بوشهربا داشتن يكي از بزرگترين مراكز توليد گاز جهان درعسلويه وپتانسيل بالاتجاري وجذب سرمايه كه ساحلي بودن آن براين امتياز نيز مي افزايد.بنابراين محصور شدن دراين ميان گذشته از تهديدهاي خارجي ولي فرصت هاي فراواني را مي تواند به لحاظ كارو سرمايه براي اين استان ايجاد نمايد.
1-2- ضرورت تحقيق
محدوديت ها منابع محيطي و نياز روز افزون جوامع بشري از در پي افزايش رشد جمعيت از يكسو و تحولات اجتماعي سالهاي اخير و بالا رفتن سطح زندگي در پي گسترش ارتباطات در جهان كه منجر به پيوند رسانه اي در تمام جهان شده است كه منجر به پيوند رسانه اي در تمام جهان شده است ، تلاش انسان را براي رسيدن به بهترين نوع بهره برداري و كيفيت بالاي زندگي مادي دو چندان كرده است بنابراين رسيدن به چنين سطوح زندگي و استفاده بهينه از منابع با در اختيار گرفتن ابزارهاي فنأوري جديد امكان پذير مي باشد بهمين دليل توسعه علمي و فني رسميت يافته مايه امید انسانها براي غلبه بر بسياري از مشكلات امروزي است كه براي رسيدن به چنين توسعه اي برنامه ريزي لازم است .
چون برنامه ريزي تلاشي است آگاهانه براي رسيدن به هدفي مشخص در زماني مشخص در منطقه محل پژوهش بايد هر چه سريعتر اقدام به موانع اصلي در رسيدن به رفاه و آسايش ساكنين نمود تا انسانها در چند صباحي كه زندگي مي كنند لذتي از زنده بودن و زيستن خود در استفاده از نعمت هاي الهي احساس كنند و از نوع زندگي كه سراسر سختي و زحمت از بدو تولد تا مرگز است دگرگون شود و تفكري جديد در شيوه زندگي ايجاد شود اين شرايط دست يافتني است به شرطي كه ضمن شناخت قابليت ها به برنامه ريزي در جهت استفاده هر چه بهتر از آنها اقدام نمود و با تلاشي همگاني و مستمر اقدام به ساختن جامعه اي پويا و سرشار از نشاط و شادابي در استان نمود چرا كه در اين استان با داشتن اين همه منابع و قابليت ها ديدن اين همه محروميت ها و سختي در زندگي ساكنين جاي تأمل تفكر زيادي دارد .
1-3- انگیزه تحقيق
آنچه اينجانب راوادار به انتخاب اين موضوع نموده، مشاهده درد ورنج فراواني است كه، دراندامهاي تكيده وچهرهاي رنجور وفقرزده مردم آن ديارمشاهده نموده، و جور و جفایی كه در سالیان گذشته توسط حاكمان ستمگر به اين مردم تحميل شده، وآنهارا اسير و بازيچه هوسبازيها وقدرت طلبي هاي ايلي وطايفه اي خود نموده است.گذشته اين مردم آكنده است ازظلم وستمي است كه، با شمشيرهاي زهر آلود تعصب وكج انديشي حاكمان محلي، در پی قشون كشي وغارت وچپاول طوايف همجوار برگرده اين مردم فرو رفته است0دامن زدن به اختلافات قومي وقبیله ای سالها و فكراين مردم رابخود مشغول كرده است. بسياري از توانهاي مردم سرزمين من زير چكمه هاي تعصب واند يشه هاي خرافي راه يافته به پيكره ي فرهنگ غني اين ديار له شده اند،افسوس كه هنوز هم بعضي از اين كج انديشيها وتنگ نظريها خواسته يا نا خواسته چسبیده به کالبد فرهنگ نسلهای امروز سرزمین من به حیات خود ادامه می دهند.
نويسنده وظيفه خود دانسته عقده اي را كه سالها از ديدن ولمس اين همه بدبختي ورنج كشيدگي مردان و زنان ایل وتبارم،در سینه داشته بازگشايد، شاید تا حدودی دینم را به سرزمین و آب وخاکم ادا کرده باشم. امروزه با توجه به وجود مناطق و كشورهايي دردنيا كه از لحاظ توانائيها وداشته هاي طبيعي درسطح خيلي پايين قرار دارند.اما ازلحاظ توسعه اقتصادي به طورچشمگيري رشد كرده اند.اميدواري ما را دو چندان كرده كه استان كهگيلويه وبويراحمد با وسعتي كم و جمعيتي متناسب با آن وبا داشتن پتانسيل بالا وبالقوه يكي از رده هاي بالا وحداقل مياني جدول توسعه ملي باشد.قويا معتقدم كه درصورت اصلاح ساختار معیوب اداری-سیاسی و نظارت وجهت دهي صحيح مي توان توسعه ی پایدار را در این منطقه مشاهده کرد0
1-4-اهداف تحقيق:
1-شناخت و بررسي ويژگيهاي طبيعي وا نساني ا ستا ن كهگيلويه وبويراحمد
2-تحليل ويژگيهاي كلي منطقه وامكان سنجي توسعه دربخشهاي مختلف
3-ارايه راهكارهاي مشخص براي توسعه منطقه اي
1-5-سوالات تحقیق:
1-5-1-آیا موانع اجتماعی-فرهنگی نقش اصلی را در توسعه نیافتگی منطقه داشته است؟
2-1-2-أياشرایط توبوگرافی مانع اصلی توسعه استان بوده است؟
1-5-3-مشکلات مدیریتی وساختاراداری –سیاسی چه قدر در عدم توسعه ی استان نقش داشته است؟
1-6-فرضيات تحقیق:
1-6-1-به نظر می رسد مانع اصلی توسعه نیافتگی استان، با وجود بتانسیل بالا موانع اجتماعی فرهنگی است.
2-6-2-یکی از موانع مهم وتاثير در توسعه نيافتگي استان،ویژگی زئومرفولوژیکی کوهستانی و صعب العبور آن میباشد.
1-7-پيشينه تحقيق :
1- طرح توسعه وعمران(جامع )دهدشت:
اين طرح در سال 1282 توسط مهندسين مشاور جهان-پارس به سفارش سازمان مسكن و شهرسازي استان تهيه شده ،در اين طرح ضمن بررسي ويژگيهاي جغرافيايي عوامل جمعيتي شهروحوضه نفوذ وگذشته ازآن روند تغييرات جمعيتي شهرستان كهگيلويه نيز بررسي شده ا ست0 درطرح جامعه شهردهدشت ضمن بررسي رابطه شهردهدشت باروستاهاي تا بعه درشهرستان به نوع فعاليت هاي اقتصادي دربخش هاي مختلف صنعت كشاورزي وخدمات درحوزه شهري پرداخته شد0وپيش بيني هايي بررسي توسعه آتي شد انجام شده است0
2-طرح توسعه و عمران( جامع) ناحيه گچسا ران
اين طرح كه بعد از تقسيم بندي استان به دو ناحيه گچساران(كهگيلو يه و گچساران و بهمئي ) و ناحيه ديگر يعني بويراحمد و د نا توسط شركت مهندسين مآب درسال به سفارش سازمان ملي وشهرسازي تهيه گرديده است0اولين طرح منطقه به تفكيك:شنا خت ويژگيهاي جغرافيايي دوم :تجزيه وتحليل عوامل طبيعي وانساني وبررسي ويژگي هاي اقتصادي ناحيه درمقايسه با استان پرداخته است0درطرح عمران ناحيه گچساران و ويژگي هاي جمعيتي وناحيه با اولويت سكونت گا ههاي انساني اعم ازشهري –روستايي وعشايري به تفصيل مورد بررسي قرار گرفتند وعلاوه برآن ويژگيها وقابليت هاي محيطي ناحيه ازكشاورزي گرفته ومعادل نفت وگازوكاني مورد برسي مورد بررسي قرار گرفتند وبا محورقرار دادن مكانهاي مركزي براي توسعه به تحليل شاخص هاي مكان مركزي درناحيه پرداخته ومحورتوسعه قطب هاي محلي رشد دا نسته كه با توسعه اين مراكز محلي مي توان وتمركز گرايي جمعيت براي ارايه خدمات كمك نمود0
3-طرح آمايش ا ستان:
اين طرح باسفارش استانداري وتوسط دانشگاه شيراز درسال 1387با هدف امكان سنجي منطقه وارايه راه حل هايي براي برون رفت از مشكلات فعلي استان تهيه شده است0 طرح آ مايش استان با الهام گرفتن ازطرح كالبدي ملي ايران در5 بخش 0انساني -اجتماعي ،فرهنگي،اقتصادي وفضايي تهيه، و نقشه هاي مورد نياز نيز از منطقه تهيه شده است 0درطرح آمايش استان ويژگيهاي جغرافيايي طبيعي وانساني منطقه به تفصيل آمده وبا استفاده ازتحليل هاي آماري ويژگي هاي جمعيتي واجتماعي راتغيير نموده اند0با توجه به پراكندگي نامتتوازن جمعيت دراستان كه متا ثر از توپو گرافي منطقه است،مشكلات اصلي منطقه را عوامل طبيعي دانسته ولي عوامل فرهنگي واجتماعي را نيزسهيم دراين امرذكرنموده است0دراين طرح مسايل انساني استان ونيز قابليت هاي محيطي ومنطقه آورده شده راهكارهاي مفيدي بررسي برنامه ريزي منطقه اي ارايه شده ا ست0
1-9-روش تحقیق
نوع پژوهش – كاربردي است كه روش بررسي آن توصيفي – تحليلي است .بعد از شناسايي كمي و كيفي منطقه و جمع آوري اطلاعات لازم از طريق كتابخانه اي وميداني ؛با انجام مصاحبه ومشاهده، به بررسي و تجزيه و تحليل آنها به روش نرم افزا spss و exell براي رسيدن نتايج مورد نظر اقدام شده است .
فرايندهاي تحقيق
1- تعريف توسعه و تفاوت رشد اقتصادي و توسعه
2- تدوين معيارهاي براي ارزيابي سطوح توسعه منطقه اي
3- شناخت بررسي كامل ويژگيهاي منطقه محل پژوهش
4- تجزيه و تحليل نقاط قوت و ضعف منطقه از لحاظ توسعه
5 – ارايه رهنمودها و راهكارهاي جهت بهبود و سطح توسعه منطقه
1-10-روشهای جمع آوری اطلاعات:
مراجعه به كتابخانه ها؛ ادارات وسازمانهايي كه اطلاعات مربوط به منطقه را در اختيار داشته اند،مثل وزارت مسكن و شهر سازي ،سازمان آمار ،استانداري ،فرمانداريها ،وساير ادارات منطقه.به روش ميداني با انجام مصاحبه با اشخاص وصاحب نظران .
1-11-ابزار تحقیق:
منابع كتابخانه اي مثل :كتابهاي تاريخي و جغرافيا يي استان،مقالات و طرحهاي پژوهشي مربوط به استان. نظرات مسئولين و صاحب نظران استاني.آمارهاي استاني وملي ؛ نقشه هاي سياسي وجمعيتي ، ونقشه ي طرح هاي اجرايي در استان.
2- 12-محدودیت های وتنگناهای تحقیق: محدوديت هاو تنگنا ها:
درحال حاضر دركشورها عموما ودرمناطقي كوچكتر عليرغم مصوبات جديد بهايي به پروژهاي تحقيقاتي دارد نميشود بهمين دليل اطلا عات مورد نياز پروژه ها اكثرا دراختيا رات مركزي است كه آنچنان استفاده از آنها نمي كننند وبه سختي جهت كار تحقيقاتي در اختيار پژوهشگران قرار داده مي شوند0نكته بعدي اينكه چون بخشي از عناصر تحقيقي نيروي انساني است بنابراين در بحث پرسش نامه ويا مصابه نمي توان آنطور كه بايد اطلاعات مورد نياز را بدست آورد،علاوه براينها مشكلات مسافرت به جاهاي مختلف جهت مشاهده ويا جمع آوري اطلاعات يكي از مشكلات سدراه پروژه بود0نبود الگوي تناسب به موضوع رسانه مهمترين معضل نگارنده بوده كه به دليل نبود الگوي اجراي متناسب به آن مجبور به ارايه شيوه اي جديد درتناسب تحليل منطقه اي استاني شده است كه اين كار نارسا ئيها يي ومشكلاتي را متوجه نگارنده درحين اجراي پژوهش كرده است0
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.