پایان نامه بررسی ازدواج سرپرست با فرزند خوانده
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- مقدمه: 1
- فصل اول :نظام فرزند خواندگی در حقوق ایران. 5
- مبحث اول : تاریخچه نهاد فرزند خواندگی در ایران. 6
- گفتار اول : تاریخچه نهاد فرزند خواندگی در ایران قبل از اسلام. 6
- گفتار دوم : تاریخچه نهاد فرزند خواندگی در ایران بعد از اسلام. 7
- گفتار سوم : تاریخچه فرزند خواندگی در ایران معاصر. 8
- مبحث دوم : مفهوم فرزند خواندگی و انواع آن در حقوق ایران. 10
- گفتار اول : مفهوم فرزند خواندگی. 10
- گفتار دوم : انواع فرزند خواندگی. 11
- مبحث سوم : مفهوم کودکان بی سرپرست و حمایت از آنها 13
- گفتار اول : مفهوم کودکان بی سرپرست و بد سرپرست.. 14
- گفتار دوم : حمایت از کودکان بی سرپرست قبل از انقلاب.. 16
- گفتار سوم : حمایت از کودکان بی سرپرست پس از انقلاب.. 17
- گفتار چهارم : ماهیت حقوقی فرزند خواندگی. 18
- مبحث چهارم : قانون حاکم بر فرزند خواندگی. 19
- گفتار اول: قوانین حاکم بر فرزندخواندگی ایرانیان شیعه…………………………………………………………..19
- گفتار دوم : قوانین حاکم بر فرزندخواندگی ایرانیان غیر شیعه. 19
- مبحث پنجم : شرایط طفل مورد سرپرستی ومتقاضی سرپرست.. 20
- گفتار اول: شرط سن و عدم شناسایی والدین………………………………………………………………………..20
- گفتار دوم: شرایط مربوط به متقاضیان سرپرستی. 23
- گفتار سوم: سرپرستی زنان مجرد. 28
- مبحث ششم : حقوق و تکالیف طفل بی سرپرست و سرپرست.. 29
- گفتار اول : حقوق طفل بدون سرپرست.. 29
- گفتار دوم: تکالیف طفل فرزند خوانده در قبال سرپرست.. 31
- گفتار سوم : حقوق سرپرستان. 33
- گفتار چهارم : تکالیف سرپرستان. 34
- فصل دوم ازدواج سرپرست و فرزند خوانده. 38
- مبحث اول : ازدواج با فرزندخوانده از نگاه فقه. 39
- گفتار اول : نسب فرزند خوانده در اسلام. 39
- گفتار دوم : نظرات مراجع تقلید. 42
- بند اول: امام خمینی………………………………………………………………………………………………………….42
- بند دوم: آیت الله خامنهای…………………………………………………………………………………………………42
- بند سوم :نظر آیتالله مکارمشیرازی. 42
- بند چهارم : نظر حجتالاسلام محمد جواد فاضل لنکرانی. 43
- بند پنجم : نظر آیت الله بیات زنجانی. 43
- بند ششم : نظر آیت الله علوی گرگانی. 44
- گفتار سوم : مخالفت دادگاه صالح. 44
- مبحث دوم : مخالفان این قانون. 44
- گفتار اول : بررسی موضوع از منظر حقوقی. 45
- گفتار دوم : بررسی دلایل مخالفان. 45
- گفتار سوم : آثار نامناسب.. 47
- گفتار چهارم :تناقض لایحه جدید با قانون 1353. 47
- مبحث سوم: آسیب ها 49
- گفتار اول : آسیب دیدگان. 49
- گفتار دوم : ملاک آسیب ها 50
- بند اول : جلوگیری از آزادی فردی و منع از کار مباح. 50
- گفتار سوم : ازدواج به شرط اجازه ازدادگاه. 51
- گفتار چهارم: تهدید ساختار خانواده……………………………………………………………………………………..51
- گفتار پنجم : انتقاد از مصوبه. 53
- مبحث چهارم :آسیب های روانشناختی. 60
- گفتار اول : در هم ریختن بنیان خانواده. 60
- گفتار دوم : در هم ریختن هویت.. 61
- گفتار سوم : مغایرت با خواسته های اساسی بشر. 62
- گفتار چهارم : ناهنجاری های اجتماعی. 62
- گفتار پنجم : روش های دفع ضرر احتمالی. 63
- نتیجه گیری : 66
- پیوست ها : 69
چکیده
تبصره ذیل ماده 26 قانون حمایت ازکودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مجوز نکاح فرزند پذیر با فرزند خوانده را بیان میدارد. اعمال این تبصره موجب تضییع حقوق فرزند خوانده خواهد شد چرا که در سنین پایین حق انتخاب همسر که یکی از مهمترین حقوق او است، متزلزل خواهد شد و باید از سوء استفاده قرار گرفتن از سوی سرپرستان جلوگیری شود. لذا هدف ما در صدد علت یابی بیان نص صریح قانون گذار از وضع این تبصره میباشد که چه خلایی موجب تدوین این امر شد. بایستی ذکر نموداگر این ازدواج واقع نشود آسیبهای اجتماعی و روانی، تهدید ساختار خانواده و همچنین قبیح شمردن این قبیل نکاحها در دید عرف میباشد.
نگارنده از طریق مطالعات کتابخانهای به تدوین این پژوهش پرداخته است.
واژگان کلیدی: فرزند خوانده، فرزند پذیر، نکاح، طفل، بی سر پرست، بد سرپرست.
مقدمه:
افزایش جمعیت، صنعتی شدن جوامع، بحران افزایش آمار طلاق و کاهش متوسط سن مطلقهها و کمرنگ شدن روابط عاطفی خانوادهها و نیز حوادث و بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله در سالهای اخیر موجب افزایش آمار کودکان بدون سرپرست و بد سرپرست در جوامع شده است. جامعه شناسان جهان معتقدند بهترین محیط برای پرورش روح کودکان و تلطیف عواطف آنان محیط خانواده است. در نهایت پیدایش نهادی در تمام جوامع لازم گردید تا به بهبود زندگانی کودکان و نوجوانان و تأمین سعادت آنان منجر شود. این نهاد فرزند خواندگی نام گرفت.
در دین مبین اسلام فرزند خواندگی به مفهوم متداول امروزی به رسمیت شناخته نشده بود و آنچه قبل از اسلام مرسوم بود منسوخ گردید، اما این امر را نباید به معنای عدم توجه دین اسلام به وضعیت کودکان بی سرپرست و بد سرپرست تلقی نمود، چرا که دین اسلام نیز، تاکید بسیار دارد که اینگونه اطفال در خانوادهها رشد کنند و با آنها به محبت رفتار شود.
در شریعت اسلام، پیوند “علقه” خانوادگی از سه راه امکان پذیر است: نسبی، سببی و رضاعی.
از دیدگاه مشهور فقهی، پیوند “فرزندخواندگی”، در هیچکدام از پیوندهای سه گانه فوق قرار نمیگیرد. زیرا در متون اسلامی، حکم مستقل و ویژهای در این مورد وجود ندارد. بنابر این، فرزندخوانده مَحرم نیست، و ازدواج با وی نیز حرمتی ندارد. متدینین غالباً به دنبال راه حلی بودهاند تا برای آسان کردن معاشرت با فرزندخواندگان، به شکلی مَحرمیت ایجاد شود.
پر واضح است که هدف از تشکیل خانواده، در هر جامعهای صرفاً برآورده کردن نیازهای جسمانی و نفسانی نبوده است، بلکه، به دنبال توالد و تناسل و بقای نسل نیز بودهاند. چرا که وجود یک یا چند فرزند در هر خانوادهای موجب دلگرمی و علاقه طرفین به زندگی و همبستگی بین زوجین میشود. وجود افرادی که علی رغم میل باطنی به دلایل پزشکی و غیره نتوانستهاند صاحب فرزندی شوند، اینگونه افراد را واداشت، تا به دنبال به عهده گرفتن سرپرستی فرزندان دیگری باشند. حال اگر قرار باشد این طفلی که به آغوش سرپرستان پناه میآورد روزی به عنوان همسر سرپرست باشد، دیگر علاقه، آرامش و امنیتی بین زوجها و همچنین طفل فرزند خوانده باقی نمیماند و موجب ترس، عدم اطمینان، اختلالات روانی و تشویش اذهان عمومی میشود.
اجازه ازدواج با فرزندخوانده، هرچند منطبق با ظاهر متون فقهی میباشد ولی با محتوای فقه و با سایر قواعد فقهی و اجتماعی ناسازگار است.
در مقدمه پس از بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع پژوهش، اهمیت و ضرورت تحقیق و ادبیات تحقیق را مورد بررسی قرار میدهیم؛ سپس جنبه جدید بودن و نوآوری، اهداف، روشها و ابزار گردآوری، سؤالات تحقیق را بیان نموده و در ادامه به فرضیههای تحقیق، تعاریف عملیاتی واژگان کلیدی، ساختار کلی پژوهش میپردازیم.
الف- بیان مسأله:
چگونگی جلوگیری از تضییع حقوق فرزند خوانده و نحوه مقابله با مورد سوء استفاده قرار گرفتن این افراد چیست؟
ب – اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
تا کنون هیچ منبعی در خصوص ازدواج سرپرست با فرزندخوانده یافت نشده است. نگارنده درصدد آن است که
با بیان قبح، عدم اطمینان و اعتماد، عواقب ناشی از این قبیل ازدواجها مانعی برای متقاضیان ازدواجهای این چنینی پیدا کند.
ج- مرور ادبیات و سوابق مربوطه:
در اسلام بین سرپرست و فرزند خوانده هیچگونه رابطه محرمیتی وجود ندارد. در این خصوص میتوان به آیههای 4 و 5 و 37 سوره احزاب اشاره نمود؛ آیت الله خمینی کتاب تحریرالوسیله، یوسف بهنود کتاب احوال شخصیه از دیدگاه قوانین، اسدالله امامی کتاب مطالعه تطبیقی نسب در حقوق ایران و فرانسه، اسدالله امامی وسید حسین صفایی کتاب مختصر حقوق خانواده، رضا رزاقی کتاب فرزند پذیری، شهربانو محلاتی کتاب نسب و فرزندخواندگی، حسن فرشتیان مقاله ازدواج با فرزندخوانده در شرع و حقوق.
د – جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق:
در قانون مدنی ایران مد نی، به تبع از فقه اسلامی نص صریحی در خصوص پذیرش نهاد فرزند خواندگی وجود ندارد، اما در حقوق ایران در اثر نیاز شدید به تأسیس این نهاد، در سال 1353 قانونگذار با تصویب قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست، این نهاد را پذیرا شد.
در طول سی و اندی سال اخیر، تنها قانون حاکم در موضوع فرزند خواندگی در ایران همین قانون بود. اما اخیراً به لحاظ نواقص عدیده در قانون فوق الذکر و این قانون پاسخگوی مسائل حقوقی نبوده است، در سال 1387 لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان بی سر پرست تصویب شد. این لایحه نیز خالی از اشکال نبود. سرانجام لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست در تاریخ 10/07/1392 در مجلس طرح وتصویب شده است. این لایحه دارای سی و هفت ماده و هفده تبصره کوشش شده است تا نواقص موجود را بر طرف و نیز بر مبنای نیازهای موجود جامعه ایران دارای جامعیت کامل باشد
ه- اهداف مشخص تحقیق:
هدف نگارنده از این پژوهش، در جهت علت یابی در خصوص تصریح صریح قانونگذار از وضع موضوع ازدواج سرپرست با فرزند خوانده میباشد، که چرا در جامعهای که چنین مسائلی در دید عرف سیاه و باطل تلقی میشود هنوز وجود چنین اتفاقاتی در شرف انجام است. لذا در صدد بررسی و عدم جواز این قبیل ازدواجها هستیم.
و – روشها و ابزار گرد آوری
جمعآوری اطلاعات برای هر نوع پژوهشی از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. در این پژوهش برای مطالعه مبانی نظری و بررسی پیشینه تحقیق، از روش کتابخانهای با بهرهگیری از کتب و مقالات تخصصی فارسی و پایان نامهها استفاده میشود.
ز- سؤالات تحقیق:
1- آیا ازدواج فرزند خوانده با سرپرست مفسده دارد یا نه؟
2- چگونه میتوان از این ازدواجها جلوگیری کرد؟
ح- فرضیههای تحقیق:
1- تشخیص این مفسده فقط وظیفه فقیهان نیست. بلکه تمامی متخصصان دانشها باید اظهار نظر کنند و بی شک مفسده است.
2- از طریق درج شرط محرمیت در زمان واگذاری فرزندخوانده، شیر دادن او که همان رضاع است و اسقاط حق شاید بتوان جلوی این چنین ازدواجها را گرفت.
ی-ساختار کلی پژوهش:
پژوهش حاضر در سه فصل تدوین شده است.
فصل اول: نظام فرزند خواندگی در حقوق ایران
مبحث اول: تاریخچه نهاد فرزند خواندگی در ایران، مبحث دوم: مفهوم فرزند خواندگی و انواع آن در حقوق ایران، مبحث سوم: مفوم کودکان بی سرپرست و حمایت از آنها، مبحث چهارم: قانون حاکم بر فرزند خواندگی، مبحث پنجم: شرایط طفل مورد سرپرستی و متقاضی سرپرست، مبحث ششم: حقوق و تکالیف طفل بی سرپرست و سرپرست.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.