پایان نامه بررسی تاثیر برخی از مکانیزم های حاکمیت شرکتی بر خطای پیش بینی سود و امتیاز شفافیت شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
فهرست محتوا
چکیده:
موضوع این پژوهش، بررسی تأثیر برخی از مکانیزم های حاکمیت شرکتی بر خطای پیش بینی سود و امتیاز شفافیت شرکتها میباشد. در این پژوهش، خطای پیش بینی سود بر اساس روش فاستر (2009)، محاسبه شده و امتیاز شفافیت، امتیازی است که از نظر کیفیت افشاء و اطلاع رسانی (به موقع بودن و قابلیت اتکاء) از طرف اداره نظارت بر ناشران بورس اوراق بهادار تهران اعلام می- شود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از بعد روش شناسی از نوع تحقیقات همبستگی- علّی پس رویدادی است. موضوع آن در زمره تحقیقات بازار سرمایه بوده و از لحاظ ارتباط با محیط پیرامون، مشاهدهای- از نوع شبه تجربی است. جامعه آماری پژوهش، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشند، دوره زمانی، سالهای 1387 تا 1391 میباشد، که با روش نمونه گیری حذف سیستماتیک، 92 شرکت در نمونه آماری این پژوهش قرار گرفته است. برای آزمون فرضیههای صورت بندی شده از رگرسیون چند متغیره بهره گیری شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که از پنج مکانیزم حاکمیت شرکتی مورد بررسی در این پژوهش یک مکانیزم: مرجع حسابرسی بر خطای پیش بینی سود تأثیر دارد. همچنین از پنج مکانیزم حاکمیت شرکتی مورد بررسی در این پژوهش چهار مکانیزم (ساختار مالکیت، نفوذ و مالکیت دولت، میزان سهام شناور آزاد و مرجع حسابرسی) بر امتیاز شفافیت شرکتها تأثیر دارند. مکانیزم ساختار هیئت مدیره، تأثیر معناداری بر خطای پیش بینی سود و امتیاز شفافیت ندارد.
واژگان کلیدی: مکانیزم های حاکمیت شرکتی، خطای پیش بینی سود، امتیاز شفافیت
فهرست مطالب
- 1- فصل اول (کلیات پژوهش)
- 1-1 مقدمه. 2
- 1-2- بیان مسئله پژوهش…. 3
- 1-3- مروری بر پایگاه نظری پژوهش…. 6
- 1-4- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 8
- 1-5- اهداف پژوهش 10
- 1-6- فرضیه های پژوهش 12
- 1-7- روش پژوهش…. 13
- 1-8- جامعه و نمونه آماری.. 14
- 1-9- روش و ابزار گردآوری داده ها 15
- 1-10- تعریف مفاهیم و متغیرهای پژوهش…. 16
- 1-11- ساختار کلی پژوهش…. 17
- 1-12- خلاصه فصل.. 18
- 2- فصل دوم (ادبیات، چاچوب نظری و پیشینه)
- 2-1- مقدمه. 20
- 2-2- مبانی و مفاهیم نظری 25
- 2-3- حاکمیت شرکتی.. 27
- 2-3-1- نظامهای حاکمیت شرکتی 32
- 2-3-2- اهداف حاکمیت شرکتی.. 39
- 2-3-3- اصول حاکمیت شرکتی.. 40
- 2-3-4- شاخص های نظام حاکمیت شرکتی.. 43
- 2-3-5- انواع الگوهای حاکمیت شرکتی.. 46
- 2-3-6- ابعاد نظام حاکمیت شرکتی 48
- 2-3-7- اهمیت نظام حاکمیت شرکتی.. 48
- 2-3-8- دیدگاه های مختلف نظام حاکمیت شرکتی.. 51
- 2-3-9- نظریه نمایندگی.. 57
- 2-3-10- نظریه هزینه معاملات 59
- 2-3-11- نظریه ذی نفعان.. 62
- 2-3-12- فرضیه همگرائی منافع 65
- 2-3-13- فرضیه تثبیت جایگاه مدیران 66
- 2-3-14- اهمیت حاکمیت شرکتی در اقتصادهای در حال گذار 67
- 2-3-15- حاکمیت شرکتی در ایران و الزامات قانونی موجود 73
- 2-3-16- مشکلات اجرائی آئین نامه اصول حاکمیت شرکتی در ایران.. 80
- 2-3-17- مقایسه نهادهای نظارتی در شرکت های ایرانی و خارجی 84
- 2-3-18- ساختار هیئت مدیره 86
- 2-3-19- نقش مدیران غیرموظف (غیراجرائی) در حاکمیت شرکتی 86
- 2-3-20- تئوری ساختار مالکیت… 90
- 2-3-21- ماهیت ساختار مالکیت… 90
- 2-3-22- انواع مالکیت… 95
- 2-3-23- ترکیب مالکیت و سهامداری مدیران.. 102
- 2-3-24- ترکیب مالکیت و سهامداران نهادی.. 106
- 2-3-25- تمرکز مالکیت و مالکیت دولتی و حاکمیت شرکتی.. 108
- 2-3-26- سهام شناور آزاد. 112
- 2-3-27- نقش مرجع حسابرسی در حاکمیت شرکتی.. 117
- 2-4-تعریف سود. 118
- 2-4-1-مفهوم سود در سطوح مختلف… 121
- 2-4-2-سود و نقش اطلاعاتی آن.. 124
- 2-4-3- سود به عنوان یک معیار سنجش کارآئی.. 126
- 2-4-4- مقایسه سود حسابداری با سود اقتصادی.. 128
- 2-4-5- تحلیل سودآوری یک شرکت… 130
- 2-4-6- سود هر سهم.. 136
- 2-4-7- کدام یک از سودها اهمیت دارند؟ 138
- 2-4-8- مشکل سودهای گزارش شده 138
- 2-4-9- شگفتی های سود. 141
- 2-4-10- به دست آوردن تخمین های سود. 144
- 22-4-11- استفاده از تخمین های سود. 146
- 2-4-12-سود به عنوان وسیله ای برای پیش بینی.. 146
- 2-4-13- پیش بینی مالی.. 151
- 2-4-14- پیش بینی سود. 165
- 2-4-15- پیش بینی سود توسط مدیران و خطاهای این پیش بینی.. 166
- 2-5- شفافیت… 167
- 2-5-1- اهمیت شفافیت در بازارهای مالی.. 170
- 2-5-2- ابعاد شفافیت… 172
- 2-5-3- اندازه گیری شفافیت… 177
- 2-5-4- افشاء 179
- 2-5-5- شفافیت مالی شرکت ها 188
- 2-5-6- اندازه گیری امتیاز شفافیت اطلاعات مالی در ایران.. 189
- 2-5-7- مدل های رایج در رابطه با اندازه گیری شفافیت شرکت ها 190
- 2-5-8- شفافیت اطلاعات مالی و حاکمیت شرکتی.. 195
- 2-5-9- مدل مفهومی پژوهش…. 200
- 2-6- پیشینه پژوهش…. 201
- 2-6-1- مطالعات خارجی.. 201
- 2-6-2- مطالعات داخلی.. 219
- 2-7- خلاصه فصل.. 235
- 3- فصل سوم (روش شناسی پژوهش)
- 3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 237
- 3-2- روش شناسی پژوهش……………………………………………………………………………………………………….. 238
- 3-3- فرضیههای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………. 238
- 3-4- قلمرو زمانی و مکانی پژوهش……………………………………………………………………………………………. 240
- 3-5- نمونه گیری و حجم نمونه………………………………………………………………………………………………… 240
- 3-6- روش گردآوری دادهها……………………………………………………………………………………………………….. 240
- 3-7- روش تحلیل دادهها……………………………………………………………………………………………………………. 241
- 3-8- متغیرهای پژوهش و نحوه سنجش آنها…………………………………………………………………………… 241
- 3-8-1- مکانیزم های حاکمیت شرکتی……………………………………………………………………………………. 242
- 3-8-2- خطای پیش بینی سود………………………………………………………………………………………………… 244
- 3-8-3- امتیاز شفافیت………………………………………………………………………………………………………………. 244
- 3-9- روش آزمون فرضیههای پژوهش………………………………………………………………………………………. 245
- 3-9-1- آزمون کولموگروف – اسمیرنوف (K-S) 245
- 3-9-2- آزمون همبستگی………………………………………………………………………………………………………….. 246
- 3-9-3- ضریب همبستگی 246
- 3-9-4- رگرسیون خطی……………………………………………………………………………………………………………. 247
- 3-9-5- آزمون دوربین-واتسون (D-W) 248
- 3-9-6- رگرسیون چند متغیره………………………………………………………………………………………………….. 249
- 3-10- خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………. 24
- 4- فصل چهارم (تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش)
- 4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 251
- 4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها………………………………………………………………………………………… 252
- 4-3- آزمون نرمال بودن دادهها………………………………………………………………………………………………….. 254
- 4-4- جدول همبستگی بین متغیرها……………………………………………………………………………………………255
- 4-5- تحلیل واریانس و نتایج آزمون فرضیات 257
- 4-5-1- تحلیل آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………………………… 257
- 4-5-2- تحلیل آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………….. 259
- 4-5-3- تحلیل آزمون فرضیه سوم……………………………………………………………………………………………. 261
- 4-5-4- تحلیل آزمون فرضیه چهارم…………………………………………………………………………………………. 263
- 4-5-5- تحلیل آزمون فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………….. 265
- 4-5-6- تحلیل آزمون فرضیه ششم………………………………………………………………………………………….. 267
- 4-5-7- تحلیل آزمون فرضیه هفتم…………………………………………………………………………………………… 269
- 4-5-8- تحلیل آزمون فرضیه هشتم…………………………………………………………………………………………. 271
- 4-5-9- تحلیل آزمون فرضیه نهم…………………………………………………………………………………………….. 273
- 4-5-10- تحلیل آزمون فرضیه دهم…………………………………………………………………………………………. 275
- 4-6- خلاصه نتایج آزمون فرضیهها…………………………………………………………………………………………… 277
- 4-7- خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………………………. 278
- 5- فصل پنجم (نتیجه گیری و پیشنهادات پژوهش)
- 5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 280
- 5-2- تحلیل و تفسیر نتایج آزمون فرضیهها……………………………………………………………………………… 281
- 5-2-1- تحلیل و تفسیر نتایج آزمون فرضیههای فرعی اول و ششم 281
- 5-2-2- تحلیل و تفسیر نتایج آزمون فرضیههای فرعی دوم و هفتم……………………………………… 283
- 5-2-3- تحلیل و تفسیر نتایج آزمون فرضیههای فرعی سوم و هشتم…………………………………… 284
- 5-2-4- تحلیل و تفسیر نتایج آزمون فرضیههای فرعی چهارم و نهم……………………………………. 285
- 5-2-5- تحلیل و تفسیر نتایج آزمون فرضیههای فرعی پنجم و دهم…………………………………….. 286
- 5-3- نتیجه گیری کلی پژوهش………………………………………………………………………………………………… 288
- 5-4- پیشنهادهای حاصل از پژوهش…………………………………………………………………………………………. 290
- 5-5- پیشنهاد برای پژوهشهای آتی…………………………………………………………………………………………. 291
- 5-6- محدودیتهای انجام پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 292
- 5-7- محدودیتهای تعمیم نتایج پژوهش 293
- 5-8- خلاصه فصل 293
- پیوست………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 294
- منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………………………… 295
- منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 295
- منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 302
فصل اول
کلیات پژوهش
-
مقدمه
وقوع انقلاب صنعتی و تداوم آن در اروپای قرن نوزدهم، ایجاد کارخانههای بزرگ و اجرای طرحهای عظیمی چون احداث شبکههای سراسری راهآهن را میطلبید که به سرمایههای پولی کلانی نیاز داشت. تأمین چنین سرمایههایی از امکانات مالی یک یا چند سرمایهگذار و حتی دولتهای آن زمان فراتر بود و از سویی یک یا چند سرمایهگذار نیز آمادگی قبول خطر تجاری چنین فعالیتهای بزرگی را نداشتند. از این رو با بهرهگیری از دو دستاورد بزرگ و مفید انقلاب صنعتی یعنی سازماندهی و همکاری، نخستین شرکتهای سهامی شکل گرفت که مسئولیت صاحبان سهام آنها محدود به مبلغ سرمایهگذاریشان بود. این قالب نوین (یعنی شرکت سهامی) راهحل مناسبی برای تأمین سرمایههای کلان و توزیع مخاطرات تجاری بود. رشد و توسعه شرکتهای سهامی در گذر زمان به پیدایش و فزونی قشری از صاحبان سرمایه انجامید که در اداره شرکتها مشارکت مستقیم نداشته و از طریق انتخاب هیئت مدیره، امور شرکت را هدایت و بر آن نظارت میکردند (شباهنگ، 1377).
با وقوع این رویداد بحث تفکیک مالکیت از مدیریت مطرح شد. به عبارتی مدیر، نماینده مالک بود و بر نحوه فعالیت داراییهای مالک نظارت میکرد و در نهایت به مالک درباره نحوه بهره برداری و اداره داراییهایش گزارش میداد. از طرفی با بزرگ شدن شرکتها مردم به سرمایه گذاری در این شرکتها روی آوردند و به این ترتیب در مالکیت واحدهای بزرگ اقتصادی سهیم شدند. آنان سرمایههای اندک خود را در اختیار مدیران این واحدها قرار میدادند و در عوض سود دریافت میکردند. بنابراین مالکان (سهامداران) به دنبال حداکثر کردن ثروت خود بودند.
حداکثر ساختن ثروت سهامداران، ایفای وظایف اخلاقی و مسئولیتهای اجتماعی میتواند از اهداف بسیار مهم شرکتها به شمار آید. یکی از عواملی که تأثیر قابل ملاحظهای در تحقق اهداف مزبور دارد اجرای مناسب اصول حاکمیت شرکتی میباشد. در حدود سیصد سال قبل که آدام اسمیت در کتاب ثروت ملل، بحث تفکیک گردانندگان (مدیران) شرکتها را از مالکیت آنها مطرح کرد، همواره مکانیزم هایی برای برقراری تعادل میان منافع صاحبان مؤسسات (سرمایه گذاران) و مدیران پیشنهاد گردیده است.
رشد و شکوفایی اقتصاد هرکشوری به مدیریت کارآمد، سرمایه گذاری و برنامه ریزی مناسب بستگی دارد، هدایت صحیح جریانات پولی و وجوه سرگردان به سمت و سوی صنایع تولیدی، رشد اقتصادی، افزایش تولید ناخالص ملی، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد سرانه و نهایتاً رفاه عمومی را در پی خواهد داشت. امروزه با توجه به فضای رقابتی بازارهای مالی، لزوم در اختیار داشتن اطلاعات کافی از بازارهای مالی امری بدیهی به نظر میرسد، به طوری که هزینههای ناشی از اطلاعات ناصحیح در بسیاری از موارد غیر قابل جبران خواهد بود.
- بیان مسئله پژوهش
یکی از مهمترین تحولات جهان در قرن هجدهم میلادی، انقلاب صنعتی و تفکیک مالکیت از مدیریت بود و نتیجه این تحولات، ظهور شرکتهای سهامی بزرگ و در کنار آن سهامداران، مدیران، اعتباردهندگان، کارکنان و سایر ذی نفعان میباشد که در پی آن بازار مالی سازمان یافتهای در اکثرکشورها به وجود آمد. از آنجا که امکان حضور همه سهامداران و ذی نفعان در شرکتها وجود ندارد، لذا مدیران به نمایندگی از طرف آنها اداره امور شرکتها را به دست گرفتند و مسئول پاسخگویی به ذی نفعان در مقابل منابع در دسترسشان شدند. از این رو تضاد منافع بین مدیران و سهامداران به وجود آمد.
از سویی دیگر، مبنای تصمیمگیری مشارکت کنندگان در بازارهای اوراق بهادار اطلاعاتی است که توسط بورسها، ناشران اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس و واسطههای مالی فعال در این بازارها منتشر میشود. بهرهگیری از اطلاعات منتشره یا افشاء شده و به عبارتی تصمیمگیری صحیح در بازار اوراق بهادار زمانی امکانپذیر است که اطلاعات مزبور به موقع، مربوط، با اهمیت و نیز کامل و قابل فهم باشند. چنانچه اطلاعات افشاء شده از ویژگیهای فوق یا بعضی از آنها برخوردار نباشند، بدون تردید ساز و کار کشف قیمت در بازار به درستی عمل نخواهد کرد و قیمتگذاری اوراق به شیوهای مطلوب انجام نخواهد شد. در نتیجه، واقعی بودن قیمتها، پیشبینی منطقی روند آتی آن و به طور کلی شفافیت و عادلانه بودن بازار مورد سؤال خواهد بود. در واقع هدف اصلی افشای اطلاعات، ایجاد شفافیت بیشتر در بازار اوراق بهادار است. افشای اطلاعات موجب بهبود ساز و کار کشف قیمت و در نتیجه قیمتگذاری بهینه و افزایش امکان پیشبینی منطقی روند قیمتها میشود. به علاوه، انتشار صحیح و به موقع اطلاعات بازار موجب ایجاد ذهنیت مثبت نسبت به برقراری عدالت در بازار و ثبات و انسجام بیشتر آن میشود. همچنین بهبود شفافیت بازار، به نوبه خود، موجب افزایش رقابت در بین فعالان بازار میشود و مناسبات موجود در میان اعضای بازار و سرمایهگذاران را تقویت و امر نظارت و اجرای قوانین را آسان میکند (مصطفایی، 1389).
اصول حاکمیت شرکتی یکی از مسائل مهمی است که رعایت آن میتواند موجب جلب اعتماد سرمایه گذاران و جذب آنها به بازار سرمایه شود. با اینکه این مسئله در ایران هنوز در مرحله اقدامات اولیه به سر میبرد، اما نهادهای ناظر کشورهای منطقه در این زمینه پیشرفتهای زیادی داشتهاند. الگوگیری از مقررات حاکمیت شرکتی از این کشورها و تلاش برای بومی سازی و بهبود آنها میتواند در شکوفایی بیشتر بازار سرمایه ایران نقش مهمی داشته باشد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.