پایان نامه بررسی جرائم اختلاس و ارتشاء درقانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
فهرست محتوا
فهرست مطالب
- چکیده فارسی-کلید واژه……………………………………………………………………………………… 1
- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………… 2
- بیان مساله……………………………………………………………………………………………………….. 2
- سابقه تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 3
- اهداف و کاربردهای تحقیق………………………………………………………………………………….. 3
- سئولات تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 4
- فرضیههای تحقیق………………………………………………………………………………………………. 5
- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 5
- معرفی پلان تحقیق……………………………………………………………………………………………. 6
- بخش نخست: پیشینه، ماهیت و عناصر جرم اختلاس در قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
- فصل نخست: پیشینه و ماهیت جرم اختلاس 7
- مبحث اول: پیشینه جرم اختلاس………………………………………………………………………….. 7
- گفتار اول: جرم اختلاس در قوانین پیش از انقلاب……………………………………………………. 7
- گفتار دوم: جرم اختلاس در قوانین پس از انقلاب……………………………………………………… 9
- مبحث دوم: ماهیت اختلاس و مقایسه آن با جرائم مشابه………………………………………….. 9
- گفتار اول: ماهیت اختلاس…………………………………………………………………………………… 9
- بند اول: تعریف لغوی اختلاس…………………………………………………………………………….. 9
- بند دوم: تعریف فقهی و حقوقی اختلاس…………………………………………………………….. 11
- گفتار دوم: مقایسه اختلاس با جرائم مشابه……………………………………………………………… 14
- بند اول: مقایسه اختلاس و خیانت در امانت………………………………………………………….. 15
- الف) وجوه اشتراک…………………………………………………………………………………………. 16
- ب) وجود افتراق……………………………………………………………………………………………. 17
- بند دوم: مقایسه اختلاس و تصرف غیر قانونی……………………………………………………….. 18
- الف) وجوه اشتراک………………………………………………………………………………………….. 18
- ب) وجوه افتراق……………………………………………………………………………………………. 19
- بند سوم: مقایسه اختلاس و سرقت………………………………………………………………………. 20
- الف) وجوه اشتراک…………………………………………………………………………………………. 21
- ب) وجوه افتراق……………………………………………………………………………………………. 22
- فصل دوم: عناصر و شیوههای مداخله در جرم اختلاس…………………………………. 23
- مبحث اول: عناصر جرم اختلاس………………………………………………………………………… 23
- گفتار اول: عنصر قانونی…………………………………………………………………………………….. 24
- گفتار دوم: عنصر مادی……………………………………………………………………………………… 28
- بند اول: رفتار مجرمانه………………………………………………………………………………………. 28
- بند دوم: مرتکب جرم……………………………………………………………………………………….. 29
- بند سوم: موضوع جرم……………………………………………………………………………………… 35
- بند چهارم: شرایط ارتباط مرتکب با موضوع جرم…………………………………………………….. 39
- الف: سپرده شدن……………………………………………………………………………………………… 39
- ب: بر حسب وظیفه در اختیار داشتن……………………………………………………………………. 40
- بند پنجم: نتیجه مجرمانه…………………………………………………………………………………….. 43
- گفتار سوم: عنصر معنوی……………………………………………………………………………………. 45
- مبحث دوم: شیوههای مداخله در اختلاس……………………………………………………………. 47
- گفتار اول: شرکت در اختلاس…………………………………………………………………………….. 47
- گفتار دوم: معاونت در اختلاس…………………………………………………………………………… 48
- بخش دوم: پیشینه، ماهیت و عناصر جرم ارتشاء در قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
- فصل اول: پیشینه و ماهیت جرم ارتشاء………………………………………………………… 52
- مبحث اول: پیشینه جرم ارتشاء………………………………………………………………………….. 52
- گفتار اول: جرم ارتشاء در قوانین پیش از انقلاب…………………………………………………….. 52
- گفتار دوم: جرم ارتشاء در قوانین پس از انقلاب……………………………………………………… 52
- مبحث دوم: ماهیت جرائم رشاء و ارتشاء و مقایسه با جرائم مشابه……………………………….. 54
- گفتار اول: تعریف ارتشاء…………………………………………………………………………………… 54
- بند اول: تعریف لغوی ارتشاء……………………………………………………………………………… 54
- بند دوم: تعریف فقهی و حقوقی ارتشاء………………………………………………………………… 55
- گفتار دوم: تعریف رشاء…………………………………………………………………………………….. 57
- بند اول: تعریف لغوی رشاء………………………………………………………………………………… 57
- بند دوم: تعریف فقهی و حقوقی رشاء………………………………………………………………….. 58
- گفتار سوم: مقایسه رشاء و ارتشاء با جرائم مشابه…………………………………………………….. 60
- بند اول: مقایسه رشاء و ارتشاء با اختلاس……………………………………………………………… 60
- الف) وجوه اشتراک 60
- ب) وجوه افتراق 61
- بند دوم: مقایسه رشاء و ارتشاء با تصرف غیرقانونی…………………………………………………. 62
- الف) وجوه اشتراک………………………………………………………………………………………….. 62
- ب) وجوه افتراق……………………………………………………………………………………………… 63
- فصل دوم: عناصر و شیوههای مداخله در جرم ارتشاء…………………………………… 63
- مبحث اول: عناصر جرم رشاء و ارتشاء……………………………………………………………….. 63
- گفتار اول: عنصر قانونی…………………………………………………………………………………….. 63
- گفتار دوم: عنصر مادی……………………………………………………………………………………… 68
- بند اول: رفتار مجرمانه………………………………………………………………………………………. 69
- بند دوم: مرتکب جرم……………………………………………………………………………………….. 73
- بند سوم: موضوع جرم……………………………………………………………………………………….. 78
- بند چهارم: نتیجه مجرمانه…………………………………………………………………………………… 86
- گفتار سوم: عنصر معنوی……………………………………………………………………………………. 88
- مبحث دوم: شیوههای مداخله در ارتشاء……………………………………………………………… 93
- گفتار اول: شرکت در جرم ارتشاء………………………………………………………………………… 93
- گفتار دوم: معاونت در جرم ارتشاء………………………………………………………………………. 96
- بخش سوم: واکنش کیفری در قبال جرائم اختلاس و ارتشاء در قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
- فصل نخست: واکنش کیفری سرکوبگر و ارفاقی………………………………………… 100
- مبحث اول: واکنش کیفری سرکوبگر………………………………………………………………… 100
- گفتار اول: مجازاتهای اصلی اختلاس و ارتشاء……………………………………………………. 100
- بند اول: مجازاتهای اصلی اختلاس…………………………………………………………………… 100
- بند دوم: مجازاتهای اصلی رشاء و ارتشاء………………………………………………………….. 102
- الف: مجازاتهای اصلی ارتشاء…………………………………………………………………………. 102
- ب: مجازاتهای اصلی رشاء…………………………………………………………………………….. 110
- گفتار دوم: مجازاتهای تبعی و تکمیلی اختلاس و ارتشاء……………………………………….. 115
- بند اول: مجازاتهای تبعی و تکمیلی اختلاس………………………………………………………. 115
- بند دوم: مجازاتهای تبعی و تکمیلی ارتشاء………………………………………………………… 117
- مبحث دوم: واکنش کیفری ارفاقی……………………………………………………………………. 118
- گفتار اول: تعلیق مجازات…………………………………………………………………………………. 118
- گفتار دوم: آزادی مشروط………………………………………………………………………………… 126
- فصل دوم: کیفیات تعیین مجازات و مجازات همکاری و شروع به جرم……….. 128
- مبحث اول: کیفیات تعیین مجازات 128
- گفتار اول: کیفیات معافیت از مجازات 128
- گفتار دوم: کیفیات تخفیف مجازات 134
- گفتار سوم: کیفیات تشدید مجازات…………………………………………………………………….. 149
- مبحث دوم: مجازات همکاری و شروع به جرم در اختلاس و ارتشاء……………………….. 163
- گفتار اول: مجازات مشارکت و معاونت در اختلاس و ارتشاء…………………………………… 163
- بند اول: مجازات مشارکت در اختلاس و ارتشاء……………………………………………………. 163
- بنددوم: مجازات معاونت در اختلاس و ارتشاء……………………………………………………… 164
- گفتار دوم: مجازات شروع به جرم در اختلاس و ارتشاء………………………………………….. 166
- بند اول: مجازات شروع به جرم در اختلاس 166
- بند دوم: مجازات شروع به جرم در ارتشاء…………………………………………………………… 170
- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………… 173
- نتیجه…………………………………………………………………………………………………………… 173
- پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………….. 177
- پیوستها:…………………………………………………………………………………………………….. 179
- منابع و مأخذ………………………………………………………………………………………………… 188
- چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………… 194
چکیده
اختلاس و ارتشاء، از دولت عناوین بزرگ و حائز اهمیت حقوق جزاست که علی رغم مصادیق فراوان خود به لحاظ نقش و اثری که مرتکبین آن در اجتماع ما داشته یا دارند کمتر مورد مواخذه قانون و تعقیب قرار گرفتهاند و به همین علت هم بحث نظری درباره این جرائم به اندازه مسائل و جرائم ساده به عمل نیامده است.
علت انتخاب موضوع به عنوان رساله به این دلیل بوده است که اختلاس و ارتشاء از جرائم شایع در نیروهای مسلح و ادارات دولتی میباشند و امروزه یکی از معضلات اصلی، و مهم جامعه ما بوده و به دلیل شیوع و گستردگی ارتکاب این جرائم اثرات بسیار مخرب و زیانباری را متوجه جامعه ما نموده و درصد بالائی از جرائم ارتکابی در جامعه ما را تشکیل میدهند و از جرائمی هستند که اگر با آنها مقابله جدی صورت نگیرد اساس این نیروها را متزلزل خواهد کرد.
وجود نیروهای مسلح در هر کشور به منظور صیانت از استقلال و تمامیت ارضی و ایجاد امنیت امری اجتناب ناپذیر است و اقتدار و پایمردی و سلامت و صلابت این نیروها در کنار سایر عوامل ضامن بقاء و عزت نظام حاکم بر اجتماع میباشد. و با توجه به اینکه سازمانهای نظامی که از مهترین و حساسترین اجزاء ساختار اداری و اجرایی کشور محسوب میشوند به اشکال گوناگون در معرض ابتلاء به این آسیب کیفری قرار دارند و علیرغم شدت مجازات پیش بینی شده در قوانین، متأسفانه هرروزه شاهد ارتکاب روز افزون این جرائم در کشور بوده و هستیم.
ماهیت قضائی این نوع اعمال مجرمانه اساساً بر پایه اعتماد و اطمینان دولت و مردم نسبت به کارکنان نیروهای مسلح به مناسبت انجام وظیفه انان استوار میگردد.
اختلاس و ارتشاء گرچه شباهتها و نزدیکیهای مفهومی و یا مصداقی دارند ولی یکی نیستند و ارکان تشکیل دهنده آنها و نیز مجازات مترتب بر آنها نیز یکسان نمیباشد. در این رساله تلاش میشود با تحلیل ماهیت این دو جرم، جایگاه هر یک در قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح بررسی گردد و هم چنین با تحولات تاریخی و عناصر تشکیل دهنده این جرائم (عنصر قانونی، عنصر مادی، عنصر معنوی)، شیوههای مداخله (مشارکت و معاونت)، مقایسه آنها با جرائم مشابه، واکنش کیفری قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح، کیفیات تعیین مجازات، مجازات همکاری و شروع به جرم تا حد امکان آشنا میشویم.
کلید واژه:
اختلاس، ارتشاء، قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح، کارکنان نیروهای مسلح، اموال دولتی و عمومی.
مقدمه
بیان مسئله:
امروزه برای اداره جامعه و سامان بخشیدن به روابط اجتماعی و بهره مندی مردم از مواهب و نعمات موجود در طبیعت، بخش عظیمی از سرمایهها و اموال موجود در یک کشور در اختیار کارکنان دولت قرار میگیرد؛ این دسته از اموال و سرمایهها را خطرات زیادی مورد تهدید قرار میدهد و همواره احتمال میرود که اموال دولت یا اموال اشخاص که به حسب وظیفه به کارمند دولت سپرده شده است، به نوعی مورد استفاده غیر قانونی واقع شود و بر خلاف هدف مورد نظر، از آن بهره برداری شخصی شود و یا اینکه آن را به نفع خود یا دیگری تصاحب نماید. به منظور جلوگیری از سوء استفادههای کارمندان دولت از سرمایه و اموال موجود در اختیار آنها و تضمین هرچه بیشتر منافع دولت و ملت، قانونگذار درصدد حمایت کیفری از این دسته از اموال و سرمایهها بر آمده است و کسانی را که متولی امور اجتماعی بوده و امکانات و داراییهای عمومی در اختیار آنهاست از دخل و تصرف بر خلاف موازین قانونی و استفاده شخصی یا تصاحب آنها به نفع خود یا دیگری ممنوع کرده است. این حمایت کیفری تحت عناوین مختلفی در قانون آمده است که از جمله مهمترین آنها «اختلاس» میباشد.
باتوجه به ویژگیها و حساسیتهای شغلی در نیروهای مسلح و اهداف و مأموریتهای آنها، ارتکاب جرم اختلاس و ارتشاء، آثار مستقیم و لطمات جدی به کارایی، ثبات و نظم یگانهای نظامی و انتظامی وارد میسازد و قداست آنان را خدشه دار میکند. از این رو، ضروری است این دسته از جرائم به صورت ویژهای مورد مطالعه و بررسی قرار گیرند.
اختلاس جرمی است که از یک جهت سرقت و از جهت دیگر خیانت در امانت است. اختلاس از جمله تعدیات کارمندان و کارکنان دولت و مؤسسات و شرکتهای دولتی و یا وابسته به دولت و یا سایر مأموران به خدمات عمومی است که به اموال متعلق به دولت یا اشخاص دیگر، صورت میگیرد و همواره به عنوان تهدیدی جدی علیه دولت ملت قلمداد میگردد.
رشاء و ارتشاء، از جرائم علیه آسایش عمومی و ساختار اداری و اجرایی کشور است و در تضاد با سلامت مأموران و مستخدمان دستگاهای حکومتی قرار دارد. این بزه از دورترین ادوار زندگی اجتماعی بشر و در جوامعی که دارای ساختار اداری و حکومتی بودهاند وجود داشته و البته همهٔ حکومتها بنابر مقتضیات و مصالح خود با آن به مبارزه پرداختهاند.
الف ) بیان موضوع
اختلاس و ارتشاء در مقایسه با سایر جرائم دیگر، از اهمیت بیشتری برخوردار میباشند. چون در صورت ارتکاب، کارکرد سازمانهای دولتی دچار اختلال میشود و اعتماد عمومی نسبت به نهادهای دولتی کاهش مییابد.
با نگاهی به پروندههای جرائم کارکنان دولت و نیروهای مسلح، به راحتی این نکته را درخواهیم یافت که شایعترین جرائم کارکنان دولت و نیروهای مسلح، جرائم اختلاس و ارتشاء میباشد لذا با توجه به اینکه جامعه آماری ما در این تحقیق نیروهای مسلح هستند اهمیت آن دو چندان میشود چون حساسیت نیروهای مسلح بیش از سایر سازمانهای دولتی است، به نحوی که بسیاری از تخلفاتی که در سازمانهای دولتی تخلف محسوب نمیشوند، در نیروهای مسلح جرم است بنابراین لازم است راههای جدیتری جهت پیشگیری از جرائم اختلاس و ارتشاء در نیروهای مسلح به عمل آید
ب ) سابقه تحقیق
در خصوص اختلاس و ارتشاء بطور کلی تحقیقاتی انجام و پایان نامههایی نیز وجود دارد اما اختلاس و ارتشاء در نیروهای مسلح که بسیار با اهمیت بوده و با امنیت و استقلال و تمامیت ارضی یک کشور ارتباط پیدا میکند تاکنون تحقیق جامع و کاملی صورت نگرفته است و تا آنجا که نگارنده اطلاع دارد هیچ گونه کتاب یا منبع مستقل حقوقی در این زمینه وجود ندارد.
پ ) اهداف و کاربردهای تحقیق
با عنایت به اینکه اختلاس و ارتشاء در صد قابل توجهی از جرائم ارتکابی در کشورهای مختلف را به خود اختصاص داده و علیرغم تشدید مجازات برای مرتکبین این دسته از جرائم، ارتکاب آنها در سطح وسیعی همچنان ادامه دارد و از طرفی هر یک از جرائم فوق جزء شایعترین جرائم در نیروهای مسلح میباشند و اگر با آنها مقابله جدی صورت نگیرد اساس این نیروها متزلزل میشود لذا نگارنده با انجام این پژوهش درصدد است که با بررسی عناصر و ارکان تحقق دو جرم اختلاس و ارتشاء در نیروهای مسلح، موارد زیر را مورد بررسی قرار داده و راهکارهایی را از جهات مختلف پیرامون موضوع ارائه دهد.
1 ـ آیا قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح در رابطه با جرائم اختلاس و ارتشاء نیازمند تغییر و تحول است.
2 ـ جمع آوری قوانین کلی راجع به اختلاس و ارتشاء در قوانین قبل و بعد از انقلاب و فقه اسلامی و جمع آوری آراء وحدت رویه و نظریات اداره حقوقی
3 ـ تبیین جرائم اختلاس و ارتشاء در راستای وظایف نیروهای مسلح از دیدگاه حقوق موضوعه
4 ـ تشریح عناصر تشکیل دهنده این نوع از جرائم
5 ـ بررسی میزان تأثیر عوامل مؤثر بر پدیده اختلاس و ارتشاء
ت ) سؤ الات تحقیق
در این تحقیق بناست بعد از ارائه کلیاتی از تعریف و تاریخچه، به ارکان بزه اختلاس و ارتشاء در نیروهای مسلح پرداخته شود.
1 ـ آیا سیاست کیفری افتراقی ایران در حوزه جرم انگاری و مجازات در جرائم اختلاس و ارتشاء در نیروهای مسلح سنجیده میباشد؟
2 ـ آیا سیاست تشدید مجازات جرائم اختلاس و ارتشاء نیروهای مسلح بازدارنده میباشد؟
3 ـ آیا قاعده تناسب جرم و مجازات در جرائم اختلاس و ارتشاء در قلمروی قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح رعایت شده است؟
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.