پایان نامه مقایسه میزان سلامت رواني فرزندان داراي والدین شاغل و غیر شاغل
فهرست محتوا
عنوان صفحه
- چکیده………………………………………………………………………………………………… 1
- فصل یکم: مقدمه پژوهش
- 1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………… 3
- 1-2- بیان مسئله……………………………………………………………………………………….. 4
- 1-3-ضرورت و اهمیت تحقیق………………………………………………………………………………………………….7.
- 1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………….. 8
- 1-4-1- اهداف اصلی…………………………………………………………………………….. 8
- 1-4-2- اهداف فرعی……………………………………………………………………………… 8
- 1-5- فرضیههای پژوهش………………………………………………………………………………. 9
- 1-6- تعریف متغیرها…………………………………………………………………………………… 9
- 1-6-1- تعاریف مفهومی………………………………………………………………………….. 9
- 1-6-2- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………… 9
- فصل دوم: پیشینه پژوهش
- 2-1- تاریخچه بهداشت روانی……………………………………………………………………….. 12
- 2-3- کلید سلامت روان……………………………………………………………………………… 13
- 2-4- علایم سلامت روان……………………………………………………………………………. 14
- 2- 5- تعریف «سلامت روان…………………………………………………………………………. 15
- 2 -6- ملاکهای سلامت روان………………………………………………………………………. 16
- 2-7- سلامت روان از دیدگاههای مختلف……………………………………………………………. 18
- 2-7-1- از نظر آمار دانان………………………………………………………………………… 18
- 2-7-2- از نظر پزشکان………………………………………………………………………….. 18
- 2-7-3- روانپزشکان……………………………………………………………………………… 18
- 2-7-4- نظرروانکاوان……………………………………………………………………………. 18
- 2-8- سلامت روانی از نظر مکاتب مختلف……………………………………………………………. 19
- 2-8 -1- مکتب زیست گرایی……………………………………………………………………. 19
- ۲-8-2- مکتب رفتار گرایی………………………………………………………………………. 20
- 2-8-3- مکتب روانکاوی………………………………………………………………………… 20
- 2-8-4 ـ مکتب انسانگرایی……………………………………………………………………….. 21
- 2-8-5-مکتب بوم شناسی……………………………………………………………………….. 21
- 2-9- اصول بهداشت روانی………………………………………………………………………….. 21
- 2-10- هدف ایجاد سلامت روان…………………………………………………………………….. 23
- 2-11- مکانیزم روانی و نقش آن در سلامت روان…………………………………………………….. 25
- 2-11-1- مکانیسم سرکوبی……………………………………………………………………… 26
- 2-11-2- مکانیسم برون فکنی………………………………………………………………….. 26
- 2-11-3- مکانیسم جا به جایی…………………………………………………………………… 26
- 2-11- 4- مکانیسم بازگشت…………………………………………………………………….. 26
- 2-11-5- مکانیسم واکنش سازی………………………………………………………………… 27
- 2-11-6- مکانیسم تصعید………………………………………………………………………… 27
- 2-11-7- مکانیسم عذر تراشی (دلیل تراشی)……………………………………………………… 27
- 2-11-8- مکانیسم همانند سازی………………………………………………………………… 27
- 2- 11-9- مکانیسم جبران……………………………………………………………………….. 28
- 2-11-10 مکانیسم انکار…………………………………………………………………………. 28
- 2-12 – عوامل مؤثر بربهداشت روانی…………………………………………………………………. 28
- 2-13- سلامت روان در پرتو پای بندی به آموزههای دینی…………………………………………….. 28
- 2-14- دین باوری و سلامت روان……………………………………………………………………. 29
- 2-15- ابعاد امنیت روانی و سلامت روان، در پرتو یاد خدا…………………………………………….. 29
- 2-16- توکل و سلامت روان…………………………………………………………………………. 30
- 2-17- اشتغال زنان…………………………………………………………………………………… 31
- 2-18- پژوهشهای پیشین (داخلی – خارجی)……………………………………………………….. 32
- 2-18-1- تحقیقات انجام شده در داخل ایران…………………………………………………….. 35
- 2-18-2- تحقیقات انجام شده در خارج کشور…………………………………………………… 44
- فصل سوم: روش پژوهش
- 3-1- روش پژوهش………………………………………………………………………………….. 55
- 3-2- متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………….. 55
- 3-3- جامعه آماری………………………………………………………………………………….. 55
- 3-4- نمونه آماری…………………………………………………………………………………… 55
- 3-5- روش نمونه گیری وحجم نمونه………………………………………………………………… 55
- 3-6- ابزار مورد استفاده در این پژوهش………………………………………………………………. 56
- 3-7-روش اجرای پژوهش……………………………………………………………………………. 59
- 3-8- روش تحلیل دادهها……………………………………………………………………………… 5
- فصل چهارم: یافتههای پژوهش
- 4-1- شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش………………………………………………………… 61
- فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری
- 5-1- بحث در مورد فرضیهها و تبیین آن……………………………………………………………… 70
- 5-3-محدودیتها……………………………………………………………………………………. 77
- 5-4-پیشنهادات پژوهشی………………………………………………………………77.
- 5-5-پیشنهاد کاربردی……………………………………………………………………………….. 78
- منابع………………………………………………………………………………………………… 79
- الف) منابع فارسی………………………………………………………………………………… 79
- ب) منابع لاتین …………………………………………………………………………………………………………….. 84.
چکیده
سلامت روان یکی از ملاکهای اصلی ارزیابی یک جامعه است و بی شک نقش چشمگیری در کارآمدی وپیشرفت آن بازی میکند هدف: از پژوهش حاضر مقایسه میزان سلامت روان دانش آموزان دختر دارای مادران شاغل وغیر شاغل میباشد روش: روش انجام پژوهش ازنوع علی مقایسهای.جامعه آماری شامل داش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه یک شهرکرمانشاه که 240 نفر (به تفکیک 120 دانش آموز دختر مادران شاغل و 120 نفر دختران مادران غیر شاغل) میباشد که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند ابزار پژوهش عبارتند از پرسشنامه دموگرافیک وپرسشنامه سلامت روانی scl90 یافتهها نتایج پژوهش نشان داد که – اختلاف معناداری بین میانگین نمره در فاکتورهای شکایت جسمانی – حساسیت بین فردی– افسردگی – اضطراب – پرخاشگری – فوبیا – پارانویا – وروانپریشی – بین دختران مادران شاغل و دختران مادران غیر شاغل وجود دارد روش آماری بکار رفته شده آزمون t گروههای مستقل وتحلیل واریانس یک طرفه ANOVA استفاده شده است و با توجه به نتایج معلوم میشود که مقدار این میانگین برای دختران مادران شاغل بیشتر است. و دختران مادران غیر شاغل از سلامت روانی بهتری برخوردار هستند
کلید واژهها: سلامت روانی – مادران شاغل و مادران غیر شاغل
فصل یکم
مقدمه پژوهش
1-1- مقدمه
سلامت روان از نیازهای اساسی انسان است که در توسعه پایدارنقش حیاتی دارد مفهوم سلامت روان شامل احساس درونی خوب بودن و اطمینان ازکارآمدی خود، اتکاء به خود، ظرفیت رقابت، وابستگی بین نسلی و خودشکوفایی تواناییهای بالقوه فکری و هیجانی و غیره میباشد. البته با در نظر گرفتن تفاوتهای بین فرهنگها، ارائه تعریف جامع از سلامت روان غیرممکن مینماید. با وجود این، بر سر این امر اتفاق نظر وجود دارد که سلامت روان چیزی فراتر از نبود اختلالات روانی است شاملو (1378) درتعریف سلامت روانی آن را عبارت از مجموعه عواملی دانسته است که در پیشگیری از ایجاد یا پیشرفت روند وخامت اختلالات شناختی – احساسی –و رفتاری در انسان نقش مؤثر دارند آنچه مسلم است این است که حفظ سلامت روان نیز مانند سلامت جسم حائز اهمیت است. شخصی که سلامت روانی دارد، میتواند ضمن احساس رضایت از زندگی، با مشکلات، به طور منطقی برخورد نماید. وفرد مفیدی برای جامعه باشد به عبارت دیگر، افراد دارای سلامت روان، قادرند در عین کسب فردیت، با محیط نیز انطباق یابند. با مشخص شدن اهمیت سلامت روان نیز هر لحظه بر میزان مطالعات و بررسیهایی که با هدف سبب شناسی و یا مشخص کردن میزان شیوع اختلالات روانی در سطح اجتماع انجام میپذیرد افزوده میشود. (داود شاه محمدی،1381).
بررسیهایی که در رابطه با سلامت روان انجام شده نشان میدهند که اولاً متغیرهای مختلفی همچون جنس، وضعیت اقتصادی، وضعیت جسمانی و … میتوانند بر میزان سلامت روانی افراد تأثیر گذار باشند دوم اینکه هرگونه تغییری در میزان سلامت روان افراد میتوانند تأثیرات زیادی و حتی جبران ناپذیری از خود به جای بگذارد و درمان و رفع چنین اختلالاتی هزینههای بسیاری بر فرد در اجتماع تحمیل میکند. در جهت تأمین سلامت روان جامعه دستیابی به اطلاعات صحیح وبراساس تحقیقات علمی یکی از مهمترین جنبههای توفیق دراین زمینه است آگاه شدن از وضعیت سلامت روانی افراد جامعه در جهت دست یافتن به الگوهای مناسب برای برنامه ریزی در هر فرهنگ خاص از اهم موارد ویکی از راههای وصول به اهداف سازمان بهداشت جهانی درجامعه ایرانی است توجه ویژه به جمعیت جوان به ویژه دانش آموزان به عنوان آینده سازان جامعه از عوامل اساسی توسعه پایدار وهمه جانبه است با توجه به اینکه ما شاهد این مساله هستیم که در سالهای اخیر مشکلات عاطفی وروانی درمیان دانش آموزان روند صعودی نگران کنندهای داشته تا جائیکه پدیدههای نابهنجاری نظیر خودکشی اعتیاد بزهکاری ترک تحصیل وافت تحصیلی و…. به صورت موانع جدید پیشرفت دانش آموزان را تحت تأثیر قرار داده است به منظور مقابله با مشکلات مذکور شناخت علمی ودقیق مساله براساس یافتههای مطالعات وپژوهشها اجتماب ناپذیر است. یکی از تغییرات مهم در زندگی امروزی، افزایش تعداد مادران شاغل در بیرون از منزل است. از سال 1950 به بعد تعداد زنان شاغل در کشورهای صنعتی چون امریکا تا 70% افزایش یافته است ) کلارک[1]، 1997)
بر طبق نظر برخی از نظریه پردازان از جمله نظریه نظامهای بوم شناختی استخدام مادر یک عامل بوم شناختی است که برخانواده رفتار کودکان و سبک تربیتی تأثیر مهم دارد. از سوی دیگر برنامههای کاری غیرمنعطف در. مقایسه مسئولیتها و وظایف مادران شاغل و غیرشاغل به خوبی احتمال وجود تفاوت در سبکهای فرزندپروری و وضعیت تحول عاطفی و رفتاری مادران شاغل و غیرشاغل را روشن میسازد الگوی زیست بومی برونروسی سای ) نقل از دانیل[2]،2009 (چارچوب مناسبی را برای ارتباط بین اشتغال تمام وقت مادر و پیامدهای بعدی آن بر کودک ارائه داده است. این نظریه مطرح میکند که تعامل محیط – فرد تاثیرات پیچیدهای بر تحول انسان دارد. بر اساس این مدل تنیدگیهای روانی ناشی از فشار کار مضاعف بر مادر موجب کاهش سلامت جسمانی و هیجانی مادر شده که چنین مادری قادر نیست با فرزندش به شیوه گسترده و متناسب با تحول کودک تعامل داشته باشد) لیوکاس[3]،2010 (
ازآنجائیکه امروزه در ایران نیز روز به روز بر تعداد مادران شاغل تمام وقت که ساعات طولانی در روز جدا از فرزند خود به سر میبرند افزوده میشود. بنابراین انجام پژوهشهایی در این زمینه برای جامعه در حال دگرگونی ما از اهمیت وافری برخورداراست
هدف پژوهش حاضر عبارت است از مقایسه وضعیت سلامت روانی فرزندان دختر دارای مادران شاغل و غیرشاغل میباشد همچنین این تحقیق میتواند نقش بسزایی در تنویر نتایج قبلی ایفا نماید و با توجه به اینکه بررسی همزمان اشتغال مادران برسلامت روانی فرزندان کمتر مورد توجه بوده نتایج تحقیق میتواند زمینه ساز تحقیقات بیشتر در این راستا باشد
1-2- بیان مسئله
بیماریهای روانی از بدو پیدایش بشر وجود داشته و هیچ فردی در مقابل آن مصونیت ندارد، و این خطری است که بشر را تهدید میکند. عدم سازش و وجود اختلالات رفتار در جوامع انسانی بسیار مشهور و فراوان است. بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت در سال 2010 در دنیا بیش از 450 میلیون نفر از مردم از یک اختلال روحی روانی رنج میبرند، هر ساله حدود 20% از بزرگسالان یک مشکل بهداشت روانی را تجربه میکنند، نزدیک به یک میلیون نفر مرتکب خودکشی میشوند و از هر 4 خانواده یک خانواده عضوی با اختلالات روانی دارند. سلامت روان برای مدتهای زیادی در پشت پردهای از انگ و تبعیض پنهان شده و اکنون پیشرفت علم بشر بستری برای بیان سلامت روان و پرداختن به آن را فراهم نموده است. از طرفی می دانیم که برای همهٔ افراد سلامت روحی، جسمی و اجتماعی برای ساخت مسیر زندگی حیاتی است . همچنین ارتقاء آن در تمام دورانهای زندگی لازم است. اما در برخی از دورانها نظیر بلوغ، نوجوانی، پس از زایمان، بارداری، دوران تحصیل و … ممکن است پرداختن به آن مهمتر باشد. در هر طبقه و صنفی و هر گروه و جمعی اشخاص نامتعادلی زندگی میکنند. بنابراین در مورد همه افراد اعم از کارگر، دانش آموز، پزشک و مهندس دانشجو، استاد دانشگاه و … خطر ابتلا و ناراحتیهای روانی وجود دارد. به عبارت دیگر هیچ انسانی در مقابل این امراض مصونیت ندارد. (شاملو 1380) منظور از سلامت روانی همان احساس رضایت و بهبود روانی و تطابق کافی اجتماعی با موازین مورد قبول هر جامعه میباشد. (فرهنگ روانپزشکی کمپل – پورافکاری، 1373) بنابراین با توجه به شرایط زندگی در جامعه امروزی و با توجه به تمامی دگرگونیهایی که در آن صورت گرفته، مانند کاهش تعداد فرزندان، واگذار کردن قسمتی از جامعهپذیری کودکان به مدارس، عدم کفایت یک درآمد برای زندگی یک خانواده، وجود دختران تحصیلکرده که تنها نقش مادری و همسری به آنان واگذار شده است، مشکلات زندگی مادران شاغل، حاکمیت نگرشهای مدرن در جامعه برای مردان و نگرشهای سنتی در خانواده برای زنان، وضعیتی پیچیده را شکل داده است. ومسلما سلامت روانی فرزندان را نیز به مخاطره میاندازد. نوع شغل مادر – ثبات شغلی ساعات کار مادر و میزان رضایتی را که از نقش خود دارد عامل مهمی در ایجاد اضطراب و استرس بر فرزندان میداند (گاتفرید[4]، 1988). در واقع فردشاغل فردی است که در بیرون از منزل به مدت 8 ساعت ویا بیشتر به کارهای اجتماعی مشغول میباشد اما اینکه اشتغال مادر در بیرون از منزل چه تاثیری بر سلامت روانی فرزندان دارد میتوان گفت نحوه ارتباط با والدین قویترین عامل مؤثر برالگوهای تعاملی خانواده محسوب میشود خصوصاً در دورههایی از زندگی کودکان که تحولات اساسی رشد روانی طی میشود واز انجا که مادر اولین کسی است که نوزاد با او رابطه برقرار میکند لذا مهمترین نقش را در پرورش ویژگیهای روانی وعاطفی وسلامت روانی کودک به عهده دارد وکانون سلامتی یا بیماری محسوب میشود چیزی که مسلم میباشد این است که مادران شاغل همانند مادران غیرشاغل نمیتوانند به طور تمام و کمال به کودکان خود رسیدگی کنند چون مادر چندین ساعت از روز را خواه ناخواه جدای از فرزند بسر میبرد و وقتی که بعد از سپری شدن این ساعات به فرزند میرسد خستگی ناشی از دنیای ماشینی امروز و خستگی فکر و ذهنی به مادر اجازه نمیدهد که در آن ساعات باقی مانده روز به کودک رسیدگی کافی و لازم را نماید لذا با این اوصاف مهمترین مسئلهای که در اشتغال زنان باید مورد توجه قرار گیرد وجود نقشهای متعددی است که زنان باید به عنوان همسر و مادر و گرداننده خانواده به عهده گیرند. بدون شک در بسیاری از موارد مادر غیر شاغل بهتر میتواند به نیازهای عاطفی، اجتماعی و شخصیتی کودک خود پاسخ دهد. برعکس، مادری که به دنبال چندین ساعت کار و تلاش در خارج از منزل، با حالتی خسته به منزل برمیگردد، نمیتواند بر انجام دادن این مهم، آنطور که شایسته است اقدام کند. با توجه به این که کودکان در مراحل مختلف تحول روانی و رشد جسمانی خصوصیات متفاوتی دارند، واکنشهای آنها نسبت به حضور کمرنگ مادر متفاوت خواهد بود اهمیت مادر برای کودک تنها در رفع نیازهای او خلاصه نمیشود، بلکه همه احساس امنیت کودک وابسته به وجود مادر است. بحث درباره اشتغال مادر بر کودک با اختلاف نظرهای بسیار همراه میباشد دیدگاههای مخالف و موافق بسیاری در این باره مطرح شده است و با گذشت زمان نظرات از تحقیقات جدید اثر پذیرفتهاند. شکی نیست که پیشرفت و توسعه وافزایش آگا هی باعث افزایش اشتغال زنان جامعه شده است که این امر موجب شده زنان درکسب درآمد خانواده نقش موثری داشته باشند واین موضوع علاوه برجنبه های مثبت که باعث رفاه بیشتر خانوادهها شده است از نظرارتباط موثربین اعضاء خانواده به دلیل حضور کمرنگ زنان درخانواده تاثیرات نامطلوب براعضاءخانواده به ویژه فرزندان گذاشته است برکسی پوشیده نیست که حضور والدین در خانه رابطه مستقیم با امنیت روانی فرزندان دارد و هر چه والدین وقت بیشتری را با فرزندان سپری کنند مشکلات فرزندان نیز درموارد مختلف کاهش خواهد یافت واقعیت آن است که فرزندان، صرف نظر از دختر یا پسر بودن، حداقل تا دوره نوجوانی، به شدت نیازمند نگاه محبت آمیز والدین، مخصوصاً مادر هستند.
بنابراین اهمیت مادربه دوران کودکی منحصر نمیشود و چه بسا که نقش مادر به مراتب مهمتراز نقش پدراست. اما تمام این مسائل بدین معنی نیست که اشتغال مادر برای فرزندان خطرناک بوده و یا فرزندان مادران شاغل در کودکی یا نوجوانی دچار مشکلات بیشتری نسبت به فرزندان مادران غیرشاغل میشوند زیرا اشتغال مادر در شرایطی مزایای فراوانی نیز برای خود مادر و فرزندان او دارد و تنها بی توجهی به پارهای مسائل در این زمینه، سبب بروز اثرات منفی برکودک و نوجوان میشود.. از این رو این مادران باید با مواردی آشنا شوند تا درصورت شاغل بودن، بتوانند میان محیط خانه و کار تعادل ایجاد کنند. بنابراین مادران تا آنجا که امکان دارد باید تعداد ساعات کارخود را محدود کنند وکاری را که متناسب با علاقه و توانمندیهایشان است انجام دهند. بهتر است باچنین وضعیتی مقامات دولتی سازمانهای مانند آموزش وپرورش ودیگر سازمانها مدیران ادارات و شرکتها با مادران شاغل همکاری نمایند تا آنها بتوانند با تنظیم وقت و مسوولیت خود تغییراتی در ساعت ورود و خروج ایجاد کرده تا استرس کمتری داشته باشند وتوجه خاصی به وضعیت سلامت روانی دانش آموزان که آینده سازان جامعه هستند نیز داشته باشند و با ارائه وتنظیم برنامههای جدیدتر و ایجاد تغییراتی در میزان شرایط کاری زنان شاغل در جهت بهبود سلامت روانی فرزندان گامهای بهتر وموثرتری بردارند
در ارتباط با این موضوع به صورت جداگانه پژوهشهای مختلفی صورت گرفته اما تا کنون پژوهشی که به بررسی ومقایسه سلامت روان دختران دارای مادران شاغل وغیر شاغل مورد مطالعه قرارداده شده باشد مشاهده نشد لذا سؤال اصلی این است که آیا بین سلامت روانی دختران مادران شاغل وغیر شاعل تفاوت وجود دارد؟
1-3-ضرورت و اهمیت تحقیق
این نکته بسیار واضح است که بیماریهای روانی از بدو پیدایش بشر وجود داشتهاند و هیچ فردی در مقابل آن مصونیت ندارند و خطر ابتلاء به بیماریهای روانی همه افراد جامعه از هر طبقه و صنفی و از هرگروه و جمعی که باشند را تهدید میکند. تحقیقاتی که در گذشته توسط محققان بسیاری و در نقاط مختلفی ازدنیا انجام شده است همواره بر وجود بیماریهای روانی در همه جوامع تأکید داشتهاند. بطور مثال ساترلوئیس[5] (۱۹۹۳) در کنفرانس جهانی حقوق بشر تعداد بیماران روانی را در سرتاسر جهان بیش از نیم میلیارد نفر گزارش کرد که تقریباً نیمی از این بیماران از خدمات بهداشتی و درمانی لازم محروم بودهاند. سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۳ شایعترین بیماریهای روانی را در سرتاسر جهان به ترتیب افسردگی اضطراب و بیماریهای روان تنی معرفی نموده است) فخریان، ۱۳۷۵). در ایران نیز پژوهشیهایی در زمینه همه گیر شناسی بیماریهای روانی انجام شده است. بطور مثال در پژوهشی که توسط باش و همکاران در سال ۱۳۴۲ انجام گرفت شیوع این بیماری را در افراد بالای ۵ سال ۹/۱۱ درصد گزارش کرد و در پژوهشی که در مناطق شهری و روستایی کشور در سال ۱۳۷۸ انجام گرفت شیوع کلی بیماریهای روانی را 21 درصد نشان داده شیوع بیماریهای روانی در زنان بیشتر از مردان است. با دقت به نتایج تحقیقات گذشته که شیوع بیماریهای روانی در اجتماع را در سطح بالایی نشان میدهند و یکی از مهمترین مسائل و مشکلات اجتماعی امروز در جوامع گوناگون، هنجارها و مشکلات عاطفی – اجتماعی و روشهای مقابله با آنهاست. تردیدی نیست که مسئله بهداشت روانی، پیشگیری و درمان اختلالات عاطفی روز به روز اهمیت بیشتری مییابد. بنابراین شناخت تواناییها، نیازها و ویژگیهای رفتاری و عاطفی و خصوصیات روانی کودکان و نوجوانان از اهمیت ویژهای برخوردار است. این شناخت نه تنها باعث درک عمیقتر از کودکان و نوجوانان میشود بلکه زمینههایی فراهم میآورد تا در طرح و برنامه ریزی و به کاربردن امکانات پرورشی و آموزشی، ویژگیها و تفاوتهای آنان مورد توجه قرار گیرد (نواب نژاد،1373) و با ذکر این نکته که دانش آموزان جمعیت کثیری از افراد جامعه را تشکیل میدهند این ضرورت احساس میشود که پژوهشی در زمینه مقایسه سلامت روانی دانش آموزان مقطع متوسطه و ارتباط آن با اشتغال مادران انجام پذیرد که ضمن پاسخگویی به سئوالان بتوانیم به شناسایی عوامل خطر زایی که سلامت روانی دانش آموزان را تهدید میکنند پرداخته و در جهت رفع موانع و مشکلات قدم برداریم و در کل اقدامات پیشگیرانه را در جهت کاهش میزان بروز بیماریهای روانی در سطح اجتماع و متقابلاً در سطح مدارس ومؤسسات آموزش عالی و دانشگاهها برداشته و سطح سلامت روان را در این قشر از جامعه افزایش داده و در جهت رشد و شکوفایی هر چه بیشتر اجتماع قدم بر داریم. لذا نتایجی که از این تحقیق بدست میآید میتواند مورد استفاده خانوادهها، مدارس، پژوهشگران و دانشجویان قرار گیرد و همچنین زمینه ساز پژوهشهای دیگر در این راستا شود.
[1] Clark
[2] Daniel
[3] Lyokas
[4] Gottfried
[5] Sater Luis
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.